Dar asesór vor di musee vodar autonome Provìntz vo Poatzan hatt khött vorgèllzgott alln in sèlln boda helvan zo macha raichar da kulturàl opfar von Euregio, Ünsar zil iz daz sèll zo macha a nètz boda pintet di musee. Pittnåndar saibar drå zo venna an platz drinn in Euregio boda di bizzschaft un di kultùr khemmen nèt lai zuargehaltet, ma da khemmen gemacht lem un soin lente.
Auz pan Djar von Musee von Euregio, di rècht, bia zo vürzovüarase in di zaitn vo krise bartn khemmen auzgeredet haltante kunt vo mearare prospektivan hèrta nå in spruch “schaung auz betar” bar soin gerüaft zo “übarlega auz betar” baispil bia ’z izta khent geschaft in di vorgånnatn djarhundart un bia ’z khinta geschaft haüt un baz bar mang tüan biar vor ünsar kamòuschaft, asó hatta khött dar vitze hauplåntsmånnvon Tiról.
In vuaz von tirolar bischofar Ivo Muser, dar vorsitzar vodar Stiftung Hofburg, dar Michael Mitterhofer hatt khött ke: “’Z iz bichte vorstìan, pròpio da in Hofburg vo Briksen, bazta iz vürkhent vor 500 djar asó zo vorstiana pezzar bia übar di gelaichegen argoméntn rècht, fraihait, vürvüarom von mentsch, haüt khinta draugeredet”.
Di fane von Djar von Musee hatt gemacht soi earsta tappa in Hofburg: aftaz baiz izta geschribet “Vorsbar…! Azpe musee vor di kamòuschaft! Aniagladar museo auz pan djar bart schraim soin spruch asó barta auzkhemmen a meldung pitt vil varm ma in da gelaichege zait untarschribet vo alln.
Dar Hofburg vo Briksen nimp toal in Djar von Musee pittar auzlegom “Intrusione - Sconvolgimento -
Nuovo inizio”. Pròpio vorå soin inntret pinn vortretar vo alln in 31 setz boda nemmen toal, di istitutzionàln vortretar håm ufitzièll offegetånt ’Z Djar von Musee Euregio 2025, hakhante da traditzionàl snur.
In da öffnung zerimonie håmsa geredet übar bia arbantate pittnåndar saitma gelånk zo sterchra di nètz zbisnen in musee auz von konfìn von Euregio o un vo beln ruòl ’z håmda di musee z’arbata ume di stòrdja, dise untar soinz di vortretar von musee boda nemmen toal:
Tommaso Dossi (Palazzo Magnifica Comunità di Fiemme), Francesco Frizzera (Museo Storico Italiano della Guerra), Edith Hessenberger (Ötztal Museums), Martin Kofler (LUMEN/Museum Burg Heinfels/TAP), Michaela Stolte (Museo Civico e Multscher di Vipiteno).
Di prodjèkte soin inngetoalt in sèks haup tème. “Di khempfar von pauarn” boma bart ren von sèll boda iz vürkhent vor 500 djar un übar in Michael Gaismair. “Kolonialismus” boda, anvétze, bart ren vo auznützung un untardrukh, a tema boda sin haüt hått gevuntet bintsche platz in di musee von Euregio.
Vor bazta ågeat in tema ekolodjìa, zèrte musee süachan nå übar di konseguentzan von sèll bobar tüan, nèt lai azpe biar sèlbart ma übarhaup azpe kamòuschaft. Åndre vorsanen biz iz mearar perikolosat haltn hert odar volg. Di stòrege-kulturàl bèkslom in di arbat von pauarn soinz di teme vo “kultùr in übargång”, anvétze mearare khlummane musee bartn kontàrn di sotziàln rècht odar unrècht in zboa prodjèkte augelekk von muséaln feroine.
Darzuar in auzlegom un in prodjèkte, di earstn drai sunta von herbestmånat ettlane musee bartn auleng spetzialege tage. Un no bartma mang håm didaktik matardjéldar vor studjént von 12 sin afte 18 djar boda bartn zuargem zo vorstiana di meararn sòrt zèchhait bodada soin gest in di stòrdja.
Zo bizzasan mearar iz genumma gian afte websait von Djar von Musee: 2025.euregio.info o su
Instagram: @euregio_museum_museo.
Fotoservice un pildar von Euregio
Abenemmung un interviste da
Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene
