“Lirnen zo lirna di zungen von mindarhaitn”, dar kurs IALM izzese gespèrrt atz Lusérn
Martedì, 10 Settembre 2024 - 15:57 Comunicato
2323
Traduzione in cimbro
“Lirnen zo lirna di zungen von mindarhaitn”, dar kurs IALM izzese gespèrrt atz Lusérn
[Cimbro] ’Z iztase gemacht verte in setz von Kulturinsitut Lusérn, pitt drai tang strengata arbat, boda håm genump toal a draitzekh studjént un åndre laüt interesàrt vo auz redjong o, da zboate editziong von hoach kurs IALM “Lirnen zo lirna di zungen von mindarhaitn”, kurs boda hatt vürgelekk auzonemma zung, didaktìk un kulturàl kompetentzan zo maga gian zo lirna di taütschan zungen un di kultùr boda abeståmmen von bairesche in Beleschlånt.
Dar kurs augelekk von Dipartimént vo Lettere un Filosofia vodar Universitét vo Tria, augehaltet von Dianst vor di Zungmindarhaitn un auzante sachandarn vodar Provìntz, izzen vorgelekk zo studjara übarhaup zimbar, möknar, plodez, zahrez, tischlbongez un daz taütsch von Kanaltal (Friuli-Venezia Giulia).
Zbisnen in sèll boda iz khent sutdjàrt gedenkhbar: linguistìk von khlumman zungen bodase treffan pinn grözarn, aunemmen a zung studjarantese pittnåndar pitt åndre, glottodidaktìk von khlumman zungen, belese un européane rècht von zungmindarhaitn, alpinar antropolodjì un kulturàl schatz, stordja von linguistìk konfìn.
Dar kurs izzese gehaltet a toal online un a toal in klasse un iz khent koordinàrt von profesör vo djermanistìk vodar Universitét vo Tria Ermenegildo Bidese un Federica Ricci Garotti, un izzese gespèrrt atz Lusérn pittnar lectio magistralis übar “Recht, zungmindarhaitn un linguistìk diversitét” gehaltet von profesór vo öffentlesche rècht vodar Universitét vo Tria un vortretar von retór vor allz bazta ågeat in zungmindarhaitn, Jens Woelk.
Alcuni corsisti IALM all'Istituto cimbro di Luserna [
Archivio Ufficio Stampa PAT]
Sidar mearare djardar da autonome Provìntz vo Tria lekk au prodjèkte vo hoach formatziong, daz earst vo allz vor di maistre odar vor berda in an tage billn machan in maistro, boda håm azpe zil daz sèll zo geba kulturàl un linguistìk kompetentzan in naüng djeneratziongen von lentar boda lem di zungmindarhaitn ladinar, möknar un zimbar un darzuar in sèlln laüt boda nia håm geredet di zung o, ma da böllnse lirnen, di naüng redar.
Daz Zimbar asó azpe daz möknar un daz ladinar soin toal vonan khnopf zungen boda UNESCO khütt “in perikolo” (“Languages in danger”) geschètzt nå in sèll boda ågeat biavl redar ’z soinda un bo dise zungen khemmen no genützt. Di zungen khemmen khött “mindarhait” nå in nummar von redar haltante kunt vo biavl anvétze da soin di sèlln boda ren di zung mearar geredet in a Lånt odar in a redjong, ma vo “mindar” dise zungen håm nicht: da håm soi stòrdja, a linguistik sintàks, un hintar aniaglana vo disan zungen izta a gåntza bèlt gemacht vo kultùr, tradiziongen, gehöara, asó azpez iz vor alle di åndarn zungen boda soin geredet vo mildjü un mildjü laüt. Ma mocht o nèt vorgèzzan ke in Trentino di zungmindahaitn soin dar grunt vodar spetziàl autonomì un disar iz an åndadar motìf zo haltase da kunt azpe schatz zo schütza un zo geba vèrt.
Foto un pildar von Prèss Åmt Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene
