S ist u’ganommen kemmen der nai tea’plan ver de alpineregion 2035. Fokus avn meivern se, avn energibècksl ont af de ringbirtschòft
EUSALP, ka Innsbruck der Jorforum no zeichen jor van grunt va de Alpine Makroregional Strategi
Traduzione in mòcheno
[Mòcheno] Sait zeichen jor de sim Alpinelender va Osterraich, Fronkraich, Taitschlònt, Balschlònt, Liechtenstein, Slovenian ont Schbaiz, tea’ zòmmòrbetn en ring va de strategi va de EU ver de alpineregion (EUSALP). En eirta af de 25 van òlderhaileng ist der jorto ka Innsbruck pfaiert kemmen, zòmm pet en u’nemm va de strategi ver de zeichen jarder as kemmen, va de beil as men klòfft hòt bail en jorforum EUSALP, an bichtegen jorrif va de presidenz va Osterraich ont van Lichtenstein as noch ist za riven.
En trèff hòt toalganommen der assessor en de politik ver en haus, en de pahalter, en de òllgamoa’pahalter ont en unterstitz van kennen va de Autonomi Simone Marchiori.
“EUSALP hòt sechen galòk as de Alpn sai’ nèt a grenz, ober an plòtz bou as de lender zòmmòrbetn ver za vinnen zòmm omportn. Der Trentin, aa benn der kloa’ ist, hòt va schubet tscherlt za tea’ aktiv òrbetn ver en doi ring, ont hòt guata kompetenzn, paispiln ont òcht en de jungen trong. De zòmmòrbet iber en de grenzn hòt ens sechen gamòcht abia an guatn partner as guat ist za gem an paitrog en pau va de alpinemakroregion. Schau ber en de zeichen jor as kemmen pet vourstea’kait ont glam, asou za verstea’ as a kloa’s lantl aa an guatn paitrog gem kònn en groaskemmen va de alpinegamoa’schòft. Der echte risiko ver EUSALP bart sai’ de sèll za vergreasern nou mear de aigene politische kròft asou za meing anoleing nou mear virm ver za probiarn za gabingen groasa problemen abia der klimabècksl, s lòntvliachen, de netzn ont de verkearmittln, de schea’nekait van alpinelender”, hòt unterstrichen der asesor bail en de grias, zòmm pet en song de naikaitn va EUSALP as en Trentin bail en 2025 gaben sai’, zbischn de beiln hòt s gahòp a jungengruppe ver za vertiavern de òrbetmoglechkaitn u’gahenk en tema “balder ont pahòltlege prauch van holzmaterialn” ont der Prais EUSALP “Bos as me do hòltet” en ring van Trento Film Festival.
“Biar sai’ de schutzer van alpineplatz ont ber derstelln mear abia òchsk milionen va lait as kemmen va òchtaviarsk regionen. Der inser zil ist der sèll za versichern s lem, de birtschòft ont de lòntschòft en de alpine lander”, hòt er tsòk der kapitan van Tirol Anton Mattle. Benn as garift gaben ist der òrbettrèff Mattle, zòmm pet en Stòttuntersakretare Sepp Schellhorn, en vice Stòtt Viarer Sabine Monauni (Principato van Liechteinstein) ont en Stòttminister Eric BeiBeißwenger (Taitscha Stòttkanzlai), hòt zòmmgaleik de sòchen ont hòt vourstellt a tovl ver abia za gea’ envire en de jarder as kemmen pet en nai òrbetplan EUSALP. Der doi leiste hòt vour za zòmmòrbetn en schlosssektorn abia s meivern se, s energetischebècksln ont ver de kraizbirtschòft. An òndern schlosspunkt va de presidenz EUSALP 2025 ist gaben za versterchern de toalnemm van jungen. En gònzn mear abia vinhundert pasuacher, van beiln ungefèr zboahundert studentn hom toalganommen en programm van jorforum. Hait der Jungenrot, bou as toalnemmen òchtaontzboa’sk jungen as kemmen van alpine lender, mòcht toal va de struktur EUSALP. Zòmm petn jorforum ist kemmen gami’t gor de presidenz van EUSALP. Der bairischeminister Eric Beißwenger hòt simbolisch kriak de “Kolo Wheel”, s elteste ro va de bèlt (5.200 jor) as derstellt s meivern se ont de zòmmòrbet en de alpine lender.
Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol
(cdt)
Immagini