Martedì, 21 Gennaio 2025 - 12:43 Comunicato 105

Traduzione in mòcheno
ARGE ALP 2025, pet en trèff van “Draier van Presidenz” embiart s jor pet de regiarung van trentin

De vicepresident va de Provinz Francesca Gerosa hòt vourstellt en sitz va Piazza Dante de òrbetn en programm

[Mòcheno] S ist u’pfònk s jor pet de regiarung va de autonome Provinz va Trea’t va Arge Alp. S hòt se gahòltn en pfinsta as de 16 van genner en sitz va Piazza Dante der earste istituzionaltrèff van “Draier van Presidenz”: de vicepresident Francesca Gerosa hòt se troffen pet de ibergeber van regionen as iaz hom de vicepresidenz van Arge Alp as sai’ der Canton Ticino ont der Land Vorarlberg, pet en zil za toaln de temen as vour hòt de politik van alpine regionen ont vourstelln der programm van òrbetn bail en jor as keart en de trentinische regiarung.
En trèff hom toalganommen, zbischn de òndern, der stòttkanzler van Canton Ticino Arnoldo Coduri, der president van Land Vorarlberg Markus Wallner as ist en videou’tschòltet gaben ont der vourstea’ner van Sakretariar va Arge Alp Simon Lochmann. Ver de PAT sai’ aa gaben de iberòll viarer van Dipartiment ver de òllgamoa’innricht keing de korruzion ont turchsichtekait Valeria Placidi ont de viareren van Dinstn ver de Sprochminderhaitn ont ausbendegen netzn Elisabetta Sovilla. 
De Gerosa hòt gagriast ont padonkt der Canton Ticino ver de òrbetn as der hòt envire trong bail en jor va de sai’ ticinische presidenz ont hòt unterstraicht de ear ver en Trentin za meing envire trong de òrbet ver de alpine òllgamoa’pahalter. “Abia autonome Provinz va Trea’t hom ber gabellt vourstelln s gilt gem en de jungen as tschernen de pèrngplatz abia plòtz bou za meing se zòmmpintn ont bou za gea’ za lem, ver za òrbetn en sicherkait ont en guat stea’ pet de natur - hòt se tsòk de Gerosa - Der inser programm bart versichern s meing envire trong de vil òrbetn ont projektn as schoa’ u’pfònk kemmen sai’, ver za gea’ no en paispil schoa’ u’pfònk van sèlln as vour insòndra regiart hom. De autonome Provinz va Trea’t bart bèrt gem en de projektn as enteresiarn de alpine platz: s rèchte vurm za prauchen s bòsser, de praich van balder, de kultur van alpine platz, de òllgamoa’ earstn dinstn, de infrastrukturn, de strom ont nou vil ònderst. Ver de projektn va Arge Alp as de Provinz bart envire gea’ za tea’, i bill denken oa’n: regiarn de groasn vicher aus de grenzn”.
L'incontro Arge Alp in Piazza Dante I [ Juliet Astafan_Archivio Ufficio Stampa PAT]

Bail de trentinische presidenz barts kemmen òcht gem en tschernen de pèrng platz abia plòtz bou za gea’ za lem ont òrbetn: “Junga ont pèrg: projektn va lem, va òrbet ont va bèrk. Paispil ver za hòltn hèrt”, pet en doi politische tema bill men gilt gem en de projektn va ber as tscherlt za lem en de pèrng platz, ont asou mòcht bider lem a lòntschòft.

Der Prais Arge Alp 2025, as bart kemmen augatu’ en langes, bart kearn en de jungen as de pèrng, ver za gem stimm ont mòchen kennen de lait as òll to lem de doin platz. “Ber barn mear òcht gem en de pèrng platz ont en de mittln as mear praucht meing kemmen ver za sai’ an plòtz offet ont as envire schauk, asou za gem naia moglechkaitn”, hòt se tsòk de Gerosa.

Derno va de politische derklor va de regiarung auslònt van bolf, u’ganommen va Arge Alp en 2022, ist augòngen an projekt ver za untersuachen va abia as der tuat se vermearern en de Alpn ont bos as der nutzt en de pèrglòntschòft ont en de boa, ver dos kemmen auganommen ont taust de datn auslònt. Abia tsòk va de vicepresident Gerosa bail de 55a Zòmmtrèff van van Stòtt Viarer va Airolo, en de Schbaiz, as de 25 van schanmikeal, de autonome Provinz va Trea’t tuat voutschbinnen za baitern de òcht as mearer schòrtn van vlaischvrèsser (derzua en bolf, der per ont de billkòtz). S doi bart meing kemmen gatu’, a gèltsgott en baitern de derklor van 2022, ver za meing untersuachen ont baitern en òndra sektorn, abia de praich za kemmen nèt tschont ont bos za tea’. Men bart meing u’vòngen van an technische bischòft zòmmtrèff asn tema, pet vour sèll as men schoa’ kennt, va de entitet van vurm za derhòltn ont noschaung en de pern as lem as de inser lòntschòft.

De istituzionaln derstelltn as gaben  sai’ asn zòmmtrèff hom u’ganommen ont unterstitz bos as ist kemmen vourtschbinnt van Trentin. “Ber sai’ noch za sechen de jungen as kearn um en de platz van  noni gèltsgott en de nain netzn va komunikazion ont en de nain moglechkaitn va òrbet za meing tea’ vèrr pet de teleòrbet. Ber sai’ vroa’ van vourtshbinnen van attivitetn van Trentin ver en 2025 as gea’ envire pet de òrbet as ist kemmen gatu’ en de lestn zboa jarder van Cantoni San Gallo ont Ticino va de Schbaiz” hòt kein Coduri.

“Ber sai’ oa’ne pet de de bichtestn dinger za tea’ as sai’ kemmen kein hait ont ber unterstitzn de vourtschbinn as de groasn vlaischvrèsser avai der doi tema ist bichte ver òlla de regionen van Arge Alp” hòt kein Wallner.

Age Alp ist an òrbetgamoa’schòft augòngen as de 12 van schanmikeal 1972 ka Mösern en Tirol, pet en zil za vournemmen ont unterstitzn de òllgamoa’ nutzn as enteressiarn ungefèr 25 milionen va lait. S nemmen toal en Arge Alp s Taitschlònt pet en Vrai Stòtt va de Baviera, s Osterraicht pet de Länder Vorarlberg, der Tirol ont Sòlzburg, s Balschlònt pet de autonome Provinzn va Poazn ont Trea’t ont de Region Lombardia, de Schbaiz pet de Cantoni Grigioni, San Gallen ont Ticino.

Letratndinst ont pilder notschauk van Druckomt

Download pilder ont vrong do

Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol

(cdt)


Immagini