Lunedì, 14 Dicembre 2020 - 15:54 Comunicato 2974

Traduzione in ladino
Trenteisema Conferenza de la Mendranzes Linguistiches

President Fugatti: “n setor fondamentèl per noscia comunità trentina”

Covid-19 no l’à ferà la mendranzes linguistiches che les se à binà unfat - tras video coleament – per tor pèrt a la trenteisema Conferenza de la Mendranzes linguistiches, n apuntament emportant e spetà desche ocajion per n confront avert coi raprejentanc politics.
Più che sessanta chi che à tout pèrt anter aministradores e assessores di Comuns e de la Comunità de mendranza, diretores di Istituc culturèi, secretères de la Comunitèdes e di Comuns de la mendranzes linguistiches, referenc e responsaboi de la piates per lengaz de mendranza o di notizières teritorièi, enciarié de la traduzions te lengaz de mendranza e professores e enrescidores de la Università di Studies de Trent enteressé o che se cruzia de chest argoment i à abù l met de se confrontèr en mercol da sera e de meter dant l stat de atuazion de la promozion e stravardament de la mendranzes storiches tel Trentin.
L president de la Provinzia autonoma de Trent Maurizio Fugatti tel scomenz de la scontrèda l’à sotrissà che “anché cognon se binèr con chesta modalità telematica, ma aon dezidù de se binèr lostesc. Ence chest l’é n segnèl de n percors che seghita e de n voler creer te n setor emportant e fondamentèl per noscia comunità trentina. Cognon seghitèr con gaissa e snait, ence te n moment desche chest, per portèr inant projec e scomenzadives acioche la mendranzes linguistiches les vegne stravardèdes e soraldut no vegne arbandonà i raions olache les é”.
Delaìte de chest contest doventa emportant l projet de co-living metù a jir a Lusern, tel raion de la mendranza linguistica cimbra, co l’obietif de ge dèr de contra a l’arbandon da pèrt de la popolazion de chi raions, tras l’insediament de neva families. “L’é n projet pilot – l’à despiegà l president Fugatti – de na regnèda de cater egn, che l perveit de meter a la leta debant 4 cartieres. La 38 domanes de trasferiment sui Altipians Cimbres les vegn cà da duta la Tèlia e ence da paìjes foresć. La neva families les é states valutèdes e chierides fora da na comiscion spezifica aldò de parametres stabilii dantfora, per troèr la persones che palesèa più che autres l desiderie de meter a jir n sie percors de vita te n paìsc da mont desche Lusern, didan sia crescimonia sozièla e economica”.
N augure de bon lurier l’é stat portà dant da la sorastant del Partiment afares e relazions istituzionèles Valeria Placidi e da la sorastant del Servije mendranzes linguistiches locales e audit europeèn Giuliana Cristoforetti .

La Conferenza l’é da semper n moment de scontrèda strategica che fèsc pèrt del chèder più generèl de la politiches per la Mendranzes linguistiches, ge dajan l met a la Jonta de agiornèr l stat de atuazion del program de legislatura en referiment apontin a l’argoment de la comunitèdes linguistiches storiches.
Anter i ponc a l’orden del dì porté dant endèna la scontrèda de mercol sera l’é stat rejonà del stat de atuazion de la promozion e del stravardament de la mendranzes storiches tel Trentin. Avisa l president de l’Autorità per la mendranzes linguistiches Dario Pallaoro, tel portèr dant sia relazion ai membres, l’à despiegà coche fèsc besegn de meter en esser na fona colaborazion anter Provinzia e la comunità per ge fèr cognoscer la mendranzes linguistiches a chi che stèsc tel Trentin e ai joegn e coche l didament da pèrt de la scola l’é fondamentèl per n bon stravardament. N’autra pèrt olache fèsc besegn meter vèrda l’é chela sozio-economica, l besegn che la jent posse stèr e jir de retorn a stèr te chisc raions se emprevalan de dut chel che pel ge sporjer l teritorie. Anter i consees l’é ence l besegn de pissèr a indicatores per la valutazion de la politiches linguistiches.

L professor de l’Università di studies de Trent Jens Woelk enveze l’à metù al luster coche l’é emportant per la mendranzes “se meter en rei” se emprevalan de duta la tecnologìes che l’é a la leta. L’à ence despiegà che i diesc egn che vegn i sarà fondamentèi per la soravivenza de la mendranzes linguistiches, e per chesta rejon fèsc besegn enjignèr n pian coordenà, co na vijion de loch temp a chel che cogn esser na partezipazion dal bas. Cogn vegnir arsegurà a la mendranzes n prozess de autodeterminazion per l davegnir, n laboratorie per se enstesse e per dut l Trentin.

Endèna la conferenza l’à rejonà ence la dozenta e enrescidora Giorgia Decarli con n aporfondiment dedicà a la esperienzes de la scoles mochena e cimbra. L’é vegnù fora che, enceben che sie en esser n chèder normatif provinzièl per n fort stravardament del derit a l’ensegnament del lengaz de mendranza, chest somea che no l vegne metù en esser a na vida concreta – avisa, te la pèrt aministrativa, - te la scola. En cont de chest, la segnalazion de condizion critica vegnuda fora te la enrescida, met al luster la dificoltèdes tel reclutèr e tel stabilisèr l personal de la scola, ence de didament, di sansceres e di ausilières te la scolines e te la scoles populères. L sens de partegnuda a la comunità teritorièla, zenza na fona consaputa de l’emportanza del codesc linguistich de la mendranza, no l’é assà per mantegnir vif l lengaz.

Per l’an 2020, en referiment al renovament di orghegn di Comuns e del Comun general de Fascia, ai sperlongiamenc conzedui per la prejentazion de la domanes de finanziament e a la proponetes da meter ite tel Pian de l’informazion metù jù da la Jonta provinzièla, chesta pruma sentèda doventa n moment de coleament, ence respet a vèlch una costion emportanta. L’apuntament che vegn – co la seconda pèrt de la Conferenza de la mendranzes – l’é pervedù per jené del 2021 e enlouta vegnarà tout sù i ac de programazion che revèrda apontin l Program di intervenc per l’editoria an 2021 e vegnarà spartì l Fon provinzièl per la mendranzes per l’an 2021.

Imagines e intervista al president Fugatti per endrez de l’Ofize stampa

Traduzion di Servijes Linguistics e Culturèi del Comun general de Fascia
(Traduzione a cura dei Servizi Linguistici e culturali del Comun general de Fascia)

(cdt)


Immagini