Mercoledì, 26 Marzo 2025 - 14:36 Comunicato 685

Traduzione in mòcheno
Sprochminderhaitn, u’ganommen s austoaln van 720 tausnt euro van Provinzalfond

[Mòcheno] Pet a mosnemm u’ganommen va de Provinzaljunta no en vourtschbinn van president Maurizio Fugatti, s ist toalt kemmen s Provinzalfond ver de lokaln sprochminderhaitn, as ver en 2025/2026 va 726.517,24 euro ist. Derzuagem s pflichtrot va de Konferenz van Minderhaitn en sitz va de 28 van vourder genner, s ist vernaiert kemmen de moglechkait za mòchen a kompensazion zbischn de zeiln va 20% van gònze Fond, no en de programmazion van naikaitn ont van neat as se vourtrong.
De Junta hòt u’ganommen òndra mosnemmen aa as enteressiarn naikaitn za schutzn ont unterstitzn de etnesn, kultural ont sproch karatktern va de ladiner, bersntoler ont zimber gamoa’schòftn as lem en inser provinzallònt. Derzua en austoal van Fond ver en schutz van lokaln sprochminderhaitn, s sai’ arauspfuntn kemmen a toal naikaitn za nemmen u’ ver en paitrog ver en 2025 ont s ist u’ganommen kemmen s program van òrbetn vìver de nochricht en minderhaitsproch. S ist an dokument runt bichte avai s gasetz tschbinnt vour ver an iata minderhaitgamoa’schòft s rècht za kriang nochrichtn en de aigene sproch. Derzua en dòs ist s vourpestelln s gèlt, schoa’ gatu’, ver za lòng sechen ORF 1 ont ORF SPORT van osterraicher elebisionsender en de platz bou as de gschichtlege Sprochminderhaitn sai’ ont en de gònze Autonome Provinz va Trea’t.
La sede dell'Istituto Culturale Mòcheno a Palù del Fersina [ Foto Archivio Istituto Culturale Mòcheno/Bersntoler Kulturinstitut]

De mosnemm as hòt za tea’ pet en austoaln van gèlt van Provinzalfond van lokal sprochminderhaitn gip 462.306,79 euro ver de òrbetn ver za unterstitzn de nochricht en minderhaitsproch. An toal van Fond, 68.530,45 euro, kimmp gem en naikaitn as runt bichte sai’ ver en schutz van gamoa’schòftn va minderhait ont ver en schutz van sprochminderhaitn, pfuntn va de Provinzaljunta ont vourtschbunnen van lokalamministrazionen, van schualn, van kulturalinstitutn, van lokalinnrichtn oder òndra òllgamoa’schòftamministrazionen. En de òrbetn programmiart van Comun General de Fascia, va sprochplan noat en schutz ont en gilt va de ladiner sproch, ont derzua ver de kulturalnaikaitn, sai’ gem kemmen 175.680 euro, ont 20.000 euro barn praucht kemmen ver òrbetn va de Provinz.

De naikaitn ver de beiln za nemmen u’ der paitrog ver en jor 2025, hom za tea’ pet mearera projektn van schualn ont van bersntoler ont zimber kulturinstitutn, abia zan paispil der “Summer club 2025” ver za verlaichtern der prauch van bersntolerisch en de earsteschual, oder der projekt “Schualpuach 2025-2026”, raicher gamòcht pet sprichbeirter af zimber ont zoachen, kurza gschichtla as trong en zimber lem. “Workshop va mearer sprochen/Spilhu’ en Bersntol”, an òndern projekt as der paitrog kriang bart, ist an òrbetbèrk af bersntolerisch ver ungefer 120 studentn zbischn de 13 ont de 18 jor, as der grunt vinnt en an tischspil en beil as an ring drinn en Bersntol gip. Pet “Lònt, Sproch ont Kultur” der bichteste rif ist der sèll za pahòltn de zimber sproch, pet en envirtrong der learprogram en òlla de schualn van zòmmschualninstitut Folgaria-Lavarone-Lusern, auser en de earsteschual va Lavarone, bou as schoa’ mearer sprochen gip. Bail en de doin òrbetn bart men klòffen va praich, tròchtn, va bou as de burtzn hom a toal iberna’m ont na’m van platz van gònze Altipiano.

S program va nochricht en minderhaitsproch ver en jor 2025, klòfft van a toal naikaitn ont en de glaiche zait vinnt araus ber as es envirtrong miast ver en 2025, ver za unterstitzn de nochrichtmittln en minderhaitsproch. Zbischn de doin, zboa’sk arauskemmen va de bersntoler sait “Liaba lait” af de lokal zaitung gamòcht van Bersntoler Kulturinstitut; zboa’sk arauskemmen va de zaitung en zimber “Di Sait vo Lusèrn” af de lokal zaitung gamòcht van Kulturinstitut Lusérn; de bochnochricht en telebision af bersntolerisch “Sim to en Bersntol” af lokalkanal gamòcht van Bersnotler Kulturinstitut; de bochnochricht en telebision af zimber “Sim to en Bersntol” af trentiner lokalkanal ont af TVA va Vicenza ont de zimberzaitung “Dar Foldjo” gamòcht van Kulturinstitut Lusérn; de zimberkursn as men vinnen mu en e-learning va de “Zimber Mediatek” van glaiche Institut. Ver de ladiner gamoa’schòft, derzua en de telebisionprogram af de muatersproch ont der druck va sòchen gamòcht van Comun General de Fascia, kemmen envirtrong de radioprogram ont der unterstitz en “La Usc di Ladins”, gamòcht va de vraischòft “Union Generèla di Ladins dla Dolomites”.

Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol

(cdt)


Immagini