Venerdì, 03 Ottobre 2025 - 10:34 Comunicato 2759

Ponta via dal Trentin la endesfida Arge Alp: sentadins e scoles protagonisć contra l risech de agajons

Traduzione in ladino

[Ladino] La Provinzia autonoma de Trent la é a cef de n nef projet tel chèder de la Comunanza de Lurier Arge Alp, che con de jené del 2026 la se meterà dant de sensibilisèr la popolazion en cont de che fèr canche entravegn risesc de agajon. La scomenzadiva, lurèda fora dal Departiment de la Protezion zivila, bosć e besties de la Provinzia Autonoma de Trent, la é jà stata aproèda dantfora dal Comitat Diretif de la Comunanza de lurier de la regions de la Èlpes e la vegnarà convalidèda a na vida definitiva te la Conferenza di Capi di goergn de Arge Alp endrezèda per i 24 de otober che vegn a Trent.
L’idea de basa de chest projet la vegn ca da la consaputa che no se schiva l risech idrogeologich beledemò co la operes de defendura – per ejempie parèdes, bèrces, paralevines. La tecnologia e la infrastrutures defat no les é assà per garantir la segureza canche comportamenc de la persones met dant risesc che pel aer ejic ence pesoches. L é donca de gran emportanza se dèr ju per na comunicazion scempia e che tol ite duc, coscita da didèr i sentadins a entener i risesc e a ge fèr front a na vida responsabola a la situazions de emergenza. “Se defener dai risesc idrogeologics l é possibol demò canche duc doventa pèrt ativa del prozediment de prevenzion – sotrissea l coordenador del projet Stefano Fait, sorastant generèl del Departiment Protezion zivila, bosć e besties PAT – con chesta scomenzadiva volon projetèr na neva consaputa, e tor ite i sentadins e la istituzions te n percors che desche basa à la segureza e l empegn responsabol de duta la comunanza”.

L Trentin l à jà na gran esperienza te chest ciamp de gra al projet european LIFE FRANCA, con chel che se à scomenzà a durèr strumenc inovatives per l’informazion e la partezipazion, col tor ite ence aministradores dal post, families e studenc. Gran fazion à abù l lurier fat coi studenc de la scoles mesènes che, tras laboratories e materiai didatics de informazion – ence n comics ad hoc – i à podù tor su neva cognoscenzes e comportamenc drec da ge fèr cognoscer ence a la jent grana.

L nef projet, leà al Program Strategich de Arge Alp en cont de la “Gestion dantfora di risesc naturèi e de la catastrofes”, l dajarà l met de meter chesta esperienzes te n sistem, coscita da fèr n confront con cheles fates te la autres regions de la Èlpes e poder svilupèr dessema strategies de comunicazion. Trentin, Lombardia, Tirol, Salzburg, Canton Ticino e Sudtirol i lurerà dessema, col didament de l Bayern, de i Grischun e de Vorarlberg, per troèr fora codejes e strumenc da poder durèr duc, coscita da endrezèr na basa culturèla dessema per ge dèr maor segureza a la comunanza de dut l raion de la Èlpes.

Ti doi egn de atività del projet, vegnarà endrezà momenc de confront anter tecnics e aministradores, workshop per la popolazion e scomenzadives spezifiches per chi che laora e chi che va a scola e, tinultima, n convegn olache vegnarà portà dant i resultac che se à arjont. L projet, finanzaià da Arge Alp per na speisa de 120.000 euro en dut, l é un di projec de maor emportanza de la Comunanza de lurier, che te duta sia scomenzadives dantdaldut la peissa al stravardament del ambient, al adatament ai mudamenc climatics e a l’educazion de la neva generazions. 

Arge Alp l é na Comunanza de lurier metuda su ai 12 de otober del 1972 a Mösern, tel Tirol, con chela de ge fèr front e sostegnir i besegnes de duc i raions de la Èlpes e che tol ite presciapech 26 milions de persones.
I membres de Arge Alp l é la Germania col Stat Ledech de Baviera, l'Austria col Länder Vorarlberg, Tirol e Salisburgh, la Tèlia co la Provinzes autonomes de Busan e de Trent e la Region Lombardia, la Svizra coi Chantun Grischun, Son Gagl e Tessin.

Traduzion di Servijes Linguistics e Culturèi del Comun general de Fascia

(cdt)


Immagini