Mercoledì, 31 Maggio 2023 - 08:06 Comunicato 1687

Traduzione in mòcheno
Oa’negea’ lem-òrbet en Euregio: u’stelltnòrbeter as zavri’n sai’

Vourstellt s dritte stuck van studium EWCS 2021 gamòcht en de drai lender van Euregio

S sai’ vourstellt kemmen en Poazn de folgen van studium Euregio EWCS, as steat ver “European Working Conditions Surveys”, as kearn um en de vrogn van oa’negea’ lem-òrbet en de drai lender van Euregio Tirol-Sudtirol-Trentin. Der trèff ist organisiart kemmen van IPL | Istituto Promozione Lavoratori abia lokal partner zòmm pet en Euregio ont de òndern partnerinstitutn, abia s òrbetbèrk va Trea’t (as arogamòcht ont vourstellt hòt der studium) ont de òrbetkòmmer van Tirol.
De untersuach leik en liacht as 85% van òrbeter van Euregio ist zavri’n pet en sai’ tritt va oanegea’ zbischn prvatlem ont òrbet. S ist an zeil heacher van mittl va de Europeische Union, as um de 81% ist. S peste zeil ist en Tirol , bou as de lait ver en 87% positiv omport gem hom, derno en Trentin de 85% ont en Sudtirol de 84%.
Af de omport beng de part-time kontrattn: ber as toalzait òrbetet sok za sai’ zavri’n ver en 93%, de òndern òrbeter ver en 83%. Asou abia as sok Isabella Speziali, viareren van Studiumomt van politikn ont van òrbetmòrk van òrbetbèrk va Trea’t, “dòs ist boret iberhaup ver de baiber, as òrbeten part-time ver viar vòlln af zeichena, an zeil viar vert heacher abia ver de mander. Gor benn de baiber hom mear za tea’ en haus ont za helven de familia, de sèlln as hom òmport gem en de vrong hom kein as de sai’ mear zavrin avai de meing se pesser organisiarn pet de stunnen va òrbet”. S hom òmport gem en de untersuach 4.500 lait. De pasuach lòk sechen as hòt dinger as gea’ nèt, iberhaup ver de autonome òrbeter. De doi song as ist herter leing zòmmen de òrbet ont s privat lem. De sektorn as hom mear problemen sai’ der transport/magaziniar, haiser/birthaiser ont lòntschòft.
Le bandiere dei tre territori che compongono l'Euregio: Tirolo, Alto Adige e Trentino [ Europaregion Tirol Südtirol Trentino / Euregio Tirolo Alto Adige Trentino]

En general guat organisiarn de zait va òrbet ont de privatn dinger ist hòrt ver mearer sòchen, abia de vil stunnen za òrbetn, de turni, s austoaln de òrbet as secks oder sim ta as de boch ont de bèrken as sai’ za vil starr. Zbischn de autonome òrbeter ist der 81% as ist “zavrin” keing en 86% van u’stelltn òrbeter. Noch de zaitn va òrbet, vil vòrt lenker, a toal figurn miasn gor òrbetn en de stunnen va vrai’, abia as men sicht ver de viarer ont ver de specialisiaretn òrbeter. Abia kein, zbischn de sektorn pet mear problemen ist de lònschòft, de haiser/birthaiser ont transport/magaziniar (men geat van 77% asn 83%), do muast men vil mear zait òrbetn. De òrbetn en finanzsektor, ont de sèlln va de òllgamoa’òrbet (nou mear en de schual), as minder bècksleg ont mear sicher sai’, sai’ de sèlln as pesser tsechen sai’ en oa’negea’ zbischn òrbet ont privatlem (range zbischn 88% ont 89%).

Zan leistn sok der Speziali: “De dinger as arauskemmen van studium zoachen as de baiber òrbetn u’nemmen pet minder stunnen, asou za meing mear zait hom ver za plaim pet de familia. Ver dòs men miast aupasn za verstea’ s zavri’n sai’ van baiber, avai s ist vilvert an nokemmen van na song en òrbetmoglechkaitn va vil baiber”.

Abia kuntschòft va de moglechkait za verpessern s oa’negea’ lem-òrbet, s sai’ drai guata modeln van lender zoacht kemmen: Patrizia Pace ver en Trentin hòt vourstellt der òllgamoa’-privat dinstsistem, ont hòt unterstraicht s ekosistem lem-òrbet ver en summer. Michael Wörzer ver en Tirol hòt vourstellt abia as gòngen ist pet en konkurs “bèrkn mear family friendly”, Christa Ladurner va Familienagentur des Landes en Sudtirol hòt vourstellt abia as naia noschaungmodeln trong meing en an pesser austoal van familieòrbetn zbischn de eltern. Barbara Gerstenberger, vourstea’ner va de fondazion Eurofond va Dublino, hòt u’gariaft en nai riaf iber en oa’negea’ zbischn òrbet ont familia ver de eltern as noat hom va òcht, mosnemm u’ganommen van Europeische Rot en prochet van 2019. Der trèff ist moderiart kemmen van Viarer IPL Stefan Perini.

Men mu sechen der gònze studium online af de sait https://www.agenzialavoro.tn.it .
Ver za hom mear nochrichtn men mu schraim en de viareren van Studiumomt van Mòrkpolitik va de òrbet Isabella Speziali (isabella.speziali@provincia.tn.it) oder en Corrado Rattin (corrado.rattin@provincia.tn.it).

Òll vinf jor de Europeische Fondazion ver de qualitet va de òrbet (Eurofond) pet en sitz en Dublino, mòcht an untersuach iber en abia as men òrbetet (EWCS) en 36 europeischen Stòttn. Bidervourstellt ver en Euregio en 2021 turch 4500 telefonvrogn gamòcht en Tirol, Sudtirol ont Trentin de gip de moglechkait za verglaichern òlla de òrbettschichter untertschuacht en de drai lender. Der doi projekt, zolt ont unterstitzt van Euregio, gip de moglechkait en de Partnerinstitutn za vertiavern de temen iber en abia as men òrbetet en an iata macroregion. Der studium Euregio EWCS bart bidervourstellt kemmen en Innsbruck af de 20 van òlderhaileng 2023. Do bart vourstellt kemmen sèll as arauskemmen ist va de untersuach iber en tema van òrbetklima, as drinn hòt de òrbetluft zbischn de mitòrbeter, s oa’negea’ avn òrbetplòtz ont s vertrauen zbischn de u’stelltn ont de viarer.

Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol

(cdt)


Immagini