Mercoledì, 26 Marzo 2025 - 15:24 Comunicato 687

Traduzione in ladino
Mendranzes linguistiches, l é stat dezidù la spartijon de più che 720 mile euro del Fon provinzièl

[Ladino] Con provediment aproà ai 21.03.2025 da la Jonta provinzièla aldò de la proponeta del president Maurizo Fugatti l é stat determinà la spartijon de la quotes del Fon provinzièl per l stravardament de la mendranzes linguistiches locales, de chel che la suma la é, per l 2025/2026, de € 726.517,24. Tout su l parer de obligh e vincolant de la Conferenza de la Mendranzes, te la sentèda dai 28 de jené passà, l é stat ence confermà l met de fèr na compensazion anter la desvaliva quotes tel limit del 20% de duta la suma del Fon, per programazion de la scomenzadives e per besegnes che cognessa vegnir fora.
La Jonta l’à aproà ence etres provedimenc che tol ite scomenzadives per stravardèr e portèr inant la carateristiches etniches, culturèles e linguistiches de la popolazion ladina, mòchena e zimbra che é sul tegnir de la Provinzia. Estra che la spartijon del Fon per l stravardament de la mendranzes linguistiches locales, l é stat troà fora vèlch una scomenzadiva da ameter a finanziament e a contribut per l 2025 e aproà l program di intervenc per la informazion per lengaz de mendranza. Se trata de un document dalbon de gran valuta ajache la lege la perveit per ogne comunanza de mendranza l derit de aer informazions scrites e audiovisives te sie lengaz. A chest ge vegn jontà ite la prenotazion di fons, jà fata, per manèr fora i canai ORF 1 e ORF SPORT de la televijion austriaca ti raions olache stèsc la Mendranzes linguistiches storiches del Trentin e te duta la Provinzia autonoma de Trent.
La sede del Comun general de Fascia a San Giovanni di Fassa-Sèn Jan [ Archivio Comun general de Fascia]

L provediment che revèrda la determinazion de la quotes del Fon provinzièl per l stravardament de la mendranzes linguistiches locales l perveit € 462.306,79 per intervenc a didament de la informazion per lengaz de mendranza, na quota del Fon, de € 68.530,45, enveze la é resservèda per scomenzadives dalbon de emportanza per l stravardament de la popolazions de mendranza e per la defendura de la mendranzes lingustiches, troèdes fora da la Jonta provinzièla e portèdes dant da aministrazions locales, istituzions de scola, istituc culturèi, provinzièi, Enc locai o autra aministrazions publiches. Per la azions che vegn endrezà dal Comun General de Fascia, de pianificazion linguistica de utol per l stravardament e la valorisazion del lengaz ladin, e ence dintornvia la ativitèdes culturèles, ge é stat resservà na quota de 175.680, enveze 20.000 euro l é la quota destinèda per intervenc metui a jir diretamenter da la Provinzia.

La scomenzadives che vegn ametù a finanziament e a la conzescion di contribuc per l an 2025 les tol ite, enveze, tropes projec luré fora da scoles e dai Istituc culturèi mòchen e zimber, desche per ejempie l “Summer club 2025” per engaissèr la doura del mòchen ti bec de la scola populèra o l projet “Schualpuach diario scolastico 2025-2026” olache l é ite dic del lengaz zimber e dessegnes, curta conties e patofies che conta del passà zimber. “Workshop plurilingui/Spilhu’ en Bersntol”, l é n auter projet ametù a contribut, che perveit n laboratorie per mòchen per presciapech 120 studenc anter i 13 e i 18 egn, endrezà aldò de n jech da desch che tol ite n percors te la val del Bersn. Con “Territorio, Lingua e Cultura” l obietif prum l é chel de mantegnir l lengaz zimber feruscol, e de slarièr fora l modul de ensegnament te duta la scoles del Istitut Comprensif de Folgrait-Lavrou-Lusern, tout fora la scola populèra de Lavrou, olache l é jà en esser l plurilinguism. Te chesta ativitèdes vegnarà portà dant curta informazions dintornvia la usanzes, la tradizions, la reijes di inomes de familia e i toponimes de dut l Sompian.

L program per la informazion per lengaz de mendranza per l an 2025, l stabilesc, vèlch un intervent, e tel medemo temp l troa fora i sogec responsaboi di projec per l ejercizie 2025, per sostegnir i mesi de informazion per lengaz de mendranza. Anter chisc l é la piata per mòchen “Liaba Lait” che vegn fora ogne 15 dis sul folio local per endrez del Mòcheno/Bersntoler Kulturinstitut; dapò l é la piata per zimber “Di Sait vo Lusérn” che vegn fora ogne 15 dis sul folio local per endrez del Kulturinstitut Lusérn; l telegiornal che vegn metù a jir ogne setemèna per mòchen “Sim to en Bersntol” su la emitenta locala per endrez del Bersntoler Kulturinstitut; l telegiornal che vegn metù a jir ogne setemèna per zimber “Zimbar Earde” su la emitenta locala trentina e su TVA Vicenza e l folio per zimber “Dar Foldjo” per endrez del Kulturinstitut Lusérn; i corsc de zimber che se pel i troèr su la piataforma de e-learning te l’area “Mediateca Cimbra” del medemo Istitut.

Per la comunanza ladina, estra che la produzions per la televijion tel lengaz mère e la stampa e la publicazions per endrez del Comun general de Fascia, l é la trasmiscions radiofoniches e l didament a la redazion de Fascia e al folio che vegn fora n’outa en setemèna “La Usc di Ladins” per endrez de la sociazion “Union Generèla di Ladins dla Dolomites”.

Traduzion di Servijes Linguistics e Culturèi del Comun general de Fascia

(cdt)


Immagini