Mercoledì, 01 Ottobre 2025 - 16:00 Comunicato 2734

Gadenkt ka S. Michele ont en Palai der groas trentinische etnograf
Garift zboa studiumta pet paitrong ont gadenk van Giuseppe Šebesta no zboask jor van sai’ toat

Traduzione in mòcheno

[Mòcheno] Pet a stuck za vuas zbischn heff ont hittn va Palai en Bersntol ont a pasuach van Filzerhof en Vlarotz hom se garift de zboa studiumta organiziart van Etnografisch- trentinisch- Museum va S. Michele ont van Bersntoler Kulturinstitut za denken en Giuseppe Šebesta.
De viln òrbetn as der Šebesta gatu’ hòt sai’ kemmen gadenkt va auskenneta lait va cinematografi, va animazion, va archeometallurgi ont va etnografi.

Der nomitto van vraita, ka S. Michele a.A., ist gadenkt kemmen de museografi van Šebesta ont de sai’na vil òrbetn za mòchen film. S sai’ gadenk kemmen de originaln elementn van òrbetn van Šebesta keing en sèll as en de sèlln zaitn gaben ist en gònze stòtt, de mearer museen – abia der museum as en talel hinter en pau va S. Michele – as tschbunnen kemmen sai’ ober nèt gamòcht ont s ist arauskemmen aa bos as song hòt gabellt der Museum va S. Michele ver de ideen ont der aupau van Provinzalmuseum van praich ont van tròchtn va Dietenheim. Dòra hòt men aa kontart van leistn untersuachòrbetn en privatarchiv as ist en METS ont en de fonotekn ont videotekn as sai’ en Balschlònt ont ka de Fondazione Angelini as mithèlven za gem an plick en de groas òrbet en cinema as der Šebesta gatu’ hòt en earste toal van sai’ lem, vour za hom se enteressiart va etnografi.
En zboate toal va nomitto, no de relazionen gamòcht van doin auskenneta lait, hòts gahòp mearer kolleng ont tschelln as en kennt hom ont as pet im gaòrbetet hom. S sai’ gadenkt kemmen aa lustega momentn as gaholven hom za zoang bos ver a mentsch as er gaben ist ont de zuaschauer hom en gabiss pesser kennen kennt va mearer saitn.
Benn er aa gaben ist ver zboa jarder van 1949 en Tol, ist s gaben en de ‘60er jor as der Šebesta vil araukemmen ist ont hòt se drinn gamòcht pet de lait van Tol, as der hòt untersuacht virm va lem, praich ont tròchtn, as der hòt gabellt probiarn technikn, abia za prauchn de plinder ont za untersuachn balder ont pèrng as de suach va zoachn va metallurgiòrbetn. De relatorn en Palai hom kontart van sai’na òrbetn en Tol, van sòchen ont plinder as er zòmmklaupt hòt ver en Museum va S. Michele, van gschichtn as er arausgem hòt en puach Fiaba-leggenda en 1973, van untersuachn as de metallurgi (La via del rame, 1990) va de rai va sai’nega gschichtn pet en titl Valle dei giganti (1959).
En an ettlena zbischnzaitn van zboa studiumta sai’ aa kemmen schaung galòkt an ettlena film as der Šebesta gamòcht hòt ont gadenkt en projekt as noch ist za mòchen der METS, s Bersntoler Kulturinstitut, de Soprintendenza va de Provinz pet a finanziarung va de CARITRO ont zòmm aa pet de Fondazione Angelini va Belluno, der Museo etnografico van Dolomiti va de Provinz va Belluno ont de Universitet va Udine as trong bart za gem an onung ont za gem pakònnt de materialn as der Giuseppe Šebesta galòkt hòt.

(lt)


Immagini