Mercoledì, 12 Gennaio 2022 - 16:43 Comunicato 69

Traduzione in mòcheno
Fugatti en de Sprochminderhaitn: “De hilf va de Provinz bart nèt valn, ber barn glaim plaim en de gamoa’schòft”

En videokonferenz de viaradraiskste Zòmmtrèff van Sprochminderhaitn

Virm ver za derretn ont unterstizn de sprochminderhaitn, ober zuazoln ont programmazion ver de nochrichtn en de sprochen va minderhait: de doin de temen van toausmòchen van viaradraiskste Zòmmtrèff van Sprochminderhaitn, as s ist kemmen gamòcht der nomitto va de 11 van genner en videokonferenz pet de derstelltn van ladiner, zimber ont bersntoler gamoa’schòftn, organisiart van Dinst ver de lokaln Sprochminderhaitn ont europeische audit va de Provinz. S hòt augatu’ der trèff van Sol Trentino en Dante plòtz der president va de autonome provinz va Trea’t Maurizio Fugatti, as hòt trong de sai’na grias: “De Provinz bart envire gea’ za hèlven de omtn as stitzn de sprochminderhaitn; a benns de zaitn sai’ nèt de pestn ver de zuazoln, ober de autonome Provinz vernaiert s glaim stea’ en de gamoa’schòftn. Der doi va hait ist an bichtegen trèff as kimmp òll jor gamòcht ver za gem bèrt en de òrbetn as òlla iar òndra mòcht”, hòt er tsòk der president.
Un momento della 34^ Conferenza delle Minoranze: la parola a Luca Moltrer, presidente dell'Istituto culturale mòcheno [ Archivio Servizio Minoranze linguistiche locali e audit europeo PAT]

Ver de autonome Provinz va Trea’t hom toalganòmmen en trèff de iberòllviareren van Dipartiment ver de òllgamoa’ ont mitòrbetn Innrichtn Valeria Placidi as hòt gadenkt as runt bichte ist za hèlven ont stitzn de sprochminderhaitn asou ver za hom pessera riven; de Viareren van Dinst van lokal sprochminderhaitn ont europeisce audit Giuliana Cristoforetti as hòt vourstellt de òrbetn ont der vurm za toaln s provinzalgèlt ver de sprochminderhaitn ver en jor 2022 ver de nochrichtn ont de hòt gadenkt de òrbetn as kemmen gatu’ ver za gem bèrt en de sproch ont en de kultur van trentinische minderhaitn, abia de sozialsprochsuach ont der druck van Minister ver de kultural pahalter as de storische minderhaitn as asn inser lònt sai’; der viarer van Umst ver de strom sektorn ont telekomunikation, Paolo Simonetti as hòt klòfft van nochrichtn ont van bichtekait za trong envire de projektn va kabelstrom ont fibra ottica aa ver za lòng hearn de sprochminderhaitn. En trèff hom toalganommen de derstelltn van istituzionen van drai gamoa’schòftn van minderhaitn ont der ladinische provinzal consiliar Luca Guglielmi, as sai’ oa’ne gaben pet de punktn as gaben sai’ asn toausmòchen.

Bail en de konferenz s ist vourstellt kemmen biavle gèlt as en Minderhaitfondo ver en 2022 galeik kemmen ist, 738.850 €. S gèlt kimmp gem ver projektn as runt bichte sai’ ver za schitzn de sprochminderhaitn, as vourtschbunnen kemmen van lokal amministrazionen, van schualn ont van kulturinstitutn, ver naikaitn va de Provinz, en organikplan va òrbetn va sproch ont kultural politik van Comun general de Fascia, ont ver en nochrichtplan aa. Asou abia as de provinzalnorm sok, de stòttkearn va de minderhaitgamoa’schòftn hom s rècht za kriang nochrichtn, tschrim ont klòffet, en de aigene sproch van gamoa’schòftn. Der rif ist za mòchen prauchen de minderhaitsproch en aigene lem, en familia on ten zòmmlem aa, asou za gem en bèrt. Men billt verpessern de qualitet ont der vurm va de nochricht aa, avai benn men klòfft va mearer dinger men praucht mear beirter aa ont men versterchert der lust za prauchen de minderhaitsproch. An òndern punkt va enteress ist s verpessern van kompetenza van u’stelltn ont van netz va de zòmmòrbet drinn en de drai gamoa’schòftn ont der prauch va digitaltechnologi ont van nain media ver za versterchern de burzn va de minderhaitsproch zbischn de jungen lait.

Der plan van òrbetn ver end ruck ont ver de nochricht ver en jor 2022 ist schoa’ tschatzt ont zòmmtsechen kemmen bail en Nochrichttisch van Sprochminderhaitn. S gèlt as galeik kemmen ist ver end oi projekt ist va 435.624 €. En program sai’ de saitn af de lokalzaitung òll zboa bochen af bersntolerisch ont zimber, de telebisionnochrichtn en de glaichen sprochen, radioprogram ont de bochnochricht af ladin. S hòt 120.000 € ver de nochrichtòrbetn as de Provinzaljunta enviretrong billt ver de nochricht en muatersproch – oder ver de taitschminderhaitn af taitsch – as barn u’ganommen kemmen bail en jor. Men schauk za trong en de insern lender va minderhait kanaln va taitsch ont ladiner sproch. Ver sèll as keart en de konvenzion RAI Com ont Provinz va Trea’t, an ònder punkt van toausmòchen, s ist u’ganommen kemmen za vernaiern sa ver a zait finz en hourneng van 2022, moment en beil as bart u’tschòltet kemmen der switch off van kanal as hoast “Rai Sender Bozen”.

Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol
(Traduzione a cura dello Sportello linguistico della Comunità Alta Valsugana e Bersntol)

(cdt)


Immagini