Lunedì, 27 Ottobre 2025 - 17:45 Comunicato 3168

Fugatti: "Pinn sèll boda khint draugeredet haüt saibar drå zo tüana eppaz konkrèt vor da zuarkhemmane von ünsarn pèrng
Arge Alp, ka Tria zo reda übar di stratedjìan zo halta un abegem di vorsitzarung in Vorarlberg

Traduzione in cimbro

[Cimbro] Da Arbat kamòuschaft von Alpinar Redjongen (ARGE ALP) izzese gevuntet ka Tria in okasiong vodar Konferéntz von Regierung Schaffar. In trèff håmda genump toal ettlane istitutzionàl vortretar von alpinar lentar, disar iz gest dar lest trèff vodar vorsitzarung vodar autonome Provìntz vo Tria, ’z izta asó khent abegett di vorsitzarung in Land Vorarlberg boda bart redjarn di kamòuschaft vorz djar 2026.
Durchgevüart von vorsitzar vodar autonome Provìntz vo Tria Maurizio Fugatti, dar Konferentz håmda genump toal, zbisnen in åndarn, dar vorsitzar von Land Vorarlberg Markus Wallner, dar vorsitzar vodar auotnome Provìntz vo Poatzan Arno Kompatscher, dar vitzevorsitzar von Land Tiról Josef Geisler, dar untarsekretardjo vor di internatzionàln un européan sachandarn vodar Redjong Lombardia, Raffaele Cattaneo, di djeneràl diridjénten vor di européan un un internatzionàln sachandarn vodar kåntzlerai vodar Bavìara Tina Dangl un da djeneràl sekretardja vodar Konventziong von Alpm Alenka Smerkolj. ’Z izta khent geredet von haup sachandarn boda ågian di zuarkhemmane von lentar vo pèrge un soinda khent ågenump mearare risolutziogen.
“Ünsar progråmm hatt geböllt vürvüarn alle di sèlln arbatn un prodjèkte boda soin gest khent augelekk von sèlln boda soin gest vor üs. Bar soinaz untargelekk zoa azta di djungen zornìrn di lentar vo pèrge zo leba un zo höarase gepuntet pitt disan. Dar Prais Arge Alp 2025 bobar håm gètt gestarn, iz o gest vor di djungen von pèrng. Un ummana von risolutziongen boda haüt soin khent ågenump vodar Konferéntz von Regierung Schaffar iz pròpio übar ditza, da zboate, anvétze iz übar di kooperatziong zbisnen in State bodada mocht soin vor di groazan vlaischvrèzzar, un aftz ditza saibaraz gevuntet alle dakòrdo. Bar håm o gearbatet übar baz zo tüana balda vårkhemmen naturàl katastrofe, bia zo schütza ünsarne laüt azta hettat auzzovalla asó eppaz”, ditza hatta khött dar vorsitzar Fugatti.
[ Juliet Astafan_Archivio Ufficio Stampa PAT]

Dar bichtegarste briaf ågenump iz dar sèll übar di groazan alpinar vlaischvrèzzar (bolf, peer, luks), ’z izta khent auzgemacht zo arbata pittnåndar übar di grentzan, un pittnåndar zo halta draugeschauget un hèrta pittnåndar rispundarn balda auzvallt an emerdjéntz o. ’Z zil iz daz sèll zo venna a glaich maz zbisnen rettn dise vichar un schützan da traditzionàl arbat von pauarn un sicharn di laüt, gebante zuar aztasan berat mångl zo macha garadege intervente. An åndra risolutziong hatt azpe titl “Djunge un Pèrge: politike vor a zuarkhemmane auzostaiga”, da khinta draugeredet übar in problèma von lentar vo pèrge boda vorlìarn alle djar hèrta mearare laüt übarhaup djunge, in disa risolutziong khinta vürgelekk a naüng modo z’sega in pèrge, azpe an oportunitét un nemear lai azpe a spèrr. Da Arbat Kamòuschaft izzese untargelekk zo macha politike zoa azta di lentar vo pèrge khemmen z’soina mearar gesüacht zo lebada, übarhaup von djungen, vor daz sèll soinda mångl naüge un pezzarne dianst (mobilitét, didjitalizatziong, gesunthait, politike vorz haus), naüge plètz qulifitzìarate arbat (nåsüach zentrum, coworking, formatziong) un darzuar mochtma machan nemmen toal di naüng djeneratziongen übar daz sèll boda khint auzgemacht. 

Zbisnen in argoméntn boda soin khent auzgeredet, in tage boma hatt geredet von politike zo arbata pittnåndar haltante kunt vodar Européan Uniong, soinda gest di olimpesche un paraolimpesche Spiln Milån-Anpezo 2026 boda mochan soin a strumént boda pintet di naüng djeneratziongen un dena no von stretedjìan von kraft progråmm vorgelekk von Sånkt Gallen kantòu un von Vorarlberg.

An fintzta atz 23 von bimmat, anvétze, izta khent gemacht a bèrkhstatt boda hatt gehatt azpe titl “Vorsichtege vüarom von naturàl riskie un von katastrofe” boda håm genump toal ettlane ekspèrte boda soin zuarkhent von zen redjongen vo Arge Alp. Vor da autonome Provìntz vo Tria håmda genump toal, zbisnen in åndarn, dar djeneràl diridjént von Dipartimént vodar Zivil Schütz, beldar un gebillt Stefano Fait, dar diridjént von Dianst von pèrg gebit Lorenzo Malpaga, dar dirèktor von Åmt vürleng un plånung Mauro Gaddo.

Disa bèrkhstatt hatt zuargètt zo maga drauren aftz tème boda ågian alln un zo vorstiana baz ma mage tüan in di vünf djar boda khemmen azpe lånt plånung, bia zo nütza ’z bazzar un bia zo schützase von inondatziongen un bia zo halta draugeschauget afte flüzz un afte lavìn. Daz sèll boda auvarizkhent iz a strategesche briaf boda iz khent gezoaget in regierung schaffar an vraita atz 24 von bimmat.

Verte di arbatn izta khent zuargètt di vorsitzarung in Vorarlberg. Di Konferéntz izzese gespèrrt pittnar prèss konferéntz von drai vorsitzar vo ARGE ALP (Land Vorarlberg, autonome Provìntz vo Tria un Bavìara) zo macha bizzan baz ma sait gelånk zo tüana un bazta paitet dar Arbat Kamòuschaft in di djar boda khemmen. Dar vorsitzar Fugatti hatt geredet von sèlln sachandarn boda soin gest dar khèrn von djar vodar trentinar vorsitzarung: “Pinn sèll boda iz khent draugeredet haüt saibar drå zo arbata in konkrèt vor di zuarkhemmane von ünsarn pèrng”, hattar gekheart zo khöda.

Dar vorsitzar von Vorarlberg Markus Wallner hatt khött ke: “Arge Alp iz a baispil von sèll boda mage khemmen getånt balma arbatet pittnåndar zbisnen redjongen in Euròpa: süachante zo venna pratike, mentschliche solutziongen. Ünsar sterche iz da sèll zo venna alle pittnåndar rispòste un untarlengse pittnåndar zo arbata vor di sèlln sachandarn boda ågian alln. Di vorsitzarung von Vorarlberg 2025/26 iz an oportunitét zo macha naüge prukkn, leng pittnåndar daz sèll boma khennt un gem naüga kraft dar gåntzan alpinar redjong. I pin kontént azta dar Vorarlberg magen ånemmen zo tüana allz ditza. Ünsar vorsitzarung bart auleng prodjèkte boda bartn süachan hèrta mearar zo lega panåndar di laüt”.

Da djeneràl diridjénten vor di européan un internatzionàln sachandarn vodar kantzlerai vodar Bavìara,  Tina Dangl hatt geredet von stratedjìan vo Arge Alp haltante kunt vodar vorsitzarung vodar Bavìara boda bart khemmen  ågenump ’z djar 2027. “Lai arbatante pittnåndar barpar rivan afte ziln bobaraz soin vorgelekk. Di tème un di vèrt vo Arge Alp bartn soin dar zentrum vodar ünsar arbat”, asó hattze khött.

Di tang soin khent augelekk von Dianst vor di zungmindarhaitn un auzantn sachandarn vodar Provìntz, ’z håmda genump toal in arbatn di djeneràl diridjenten von Dipartimént institutzionàl sachandarn, antikoruptziong un dursichtighait Valeria Placidi un di diridjéntn von Dianst khött obar Elisabetta Sovilla.

Foto un film von Prèss Åmt

Download un pildar da

Download da vor in workshop von 23 bimmat

Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene 

(cdt)


Immagini