S earste vòrt as men eppas boas van hoff ist van jor 1324
Trèff pet de autorn kan museum Filzerhof, 700 jarder derno as der hoff paut kemmen ist
[Mòcheno] Haier vaiert men 700 jarder van pau van Filzerhof, as no an dokument van 1324 en sèll jor gagrindet kemmen ist ont as haitzegento ist sitz van museum Filzerhof. Ver za vaiern, bart gahòltn kemmen a kurza rai va trèffn gahoasn “Autorn kan Filzerhof” pet de vourstell va drai piacher ver drai eirtecher, za vòngen u’ va de 30 van heibeger, òlbe um òchta ont a hòlbs zobenz.
Der earste trèff bart sai’ pet de Antonella Mott, autoren van Atlante etnografico del paesaggio trentino (ed. Museo degli Usi e Costumi della Gente trentina) bo as nèt vallt a stuck as de taitschn sidlungen ont gor derèkt as en Filzerhof.
As de 6 van agst bart s sai’ de Alessandra Sebastiani za klòffen van Salvanel, der romanzo as se umbickelt do en Tol. Der Marco Amr Petracca bart lesn an ettlena stickler.
As de 13 van agst bart sai’ der Paolo Cova za kontarn van sai’ romanzo Dominik il cromero, u’puntn en de bichte òrbet van hausiarn as ver jorhunderter de bersntoler gamoa’schòft enviretrong hòt.
En de mitt van bisn as 1250 meter heach, kan Filzerhof kònn men zuakemmen lai za vuass as en be va pflòster as gip schubet der inndruck as men noch ist za vinnen se en an òltn pauernhoff va de hoa sait van Bersntol. De lokaln, pet originaleta mobl ont plinder, gem nou an sterkeren inndruck ont mòchen pariarn za sai’ zaruck gòngen pet de zait. En summer, de teitsch ist garo’ rècht ver kulturtrèffen ont rai’n pròpe abia de doi van “Autorn kan Filzerhof”.
As de 30 van moi van 1324 der Eltlin va Schenna, Hear van schloss va Persn, gip za òrbetn an grunt en ourt gahoasn “ad Schaletas” en Hendrigus, su’ van Beber va Vlarotz, ver za tea’n en veròrbetn ont ver za paun en drinn s sai’ haus. En 1338, der glaiche hoff kimmp ibergem en Freidank, nef van Ianex van Asticotol: ver de sai’ ear, va de generazion derno, der hoff bart ver jorhundertn Freidankhoff gahoasn kemmen.
Van XVIIe jorhundert vònkt men u’ za vinnen en nu’m Filzer oder Filzerhof aa ont van XIXe jorhundert der hoff kimmp òlbe asou gahoasn.
En XVIIIe jorhundert hòt s a hairat zbischn a Marchel ont an Laner as gib a nais lem en hoff. Der pau as ber biar hait sechen, geat pròpe zaruck as de leistn van XVIIIe jorhundert benn as der Cristano Laner, an sai’negen su’, hòt en hergarichtet pet en gèlt as er gabungen hòt pet en hòndl “en Germania” abia as steat as an dokument van 1786. En doi dokument der Cristano zollt o der hoff en sai’ barba Pero ont en de glaiche zait sai’ dokumentiart groasa òrbetn ver za paun en aus ont der schea’ ouven gamòcht va de firma Bormiolli va Trea’t.
(lt)
Immagini