Venerdì, 05 Maggio 2023 - 10:33 Comunicato 1243

Traduzione in mòcheno
"Klòffen pet de minderhaitn", en pfinsta der earste trèff van 2023

“Zimbrisch, Ladinisch ont Bersntolerisch: drai sprochen za schutzn. De projektn ver en vernem ont ver za trong envire de storische sprochminderhaitn en Trentin” ist der tema tschèrlt ver en earste trèff va haier va “Klòffen pet de minderhaitn”, as s ist schoa’ s dritte vòrt as men mòcht, as hòt se gahòltn en pfinsta as de 21 van oberel ka de Autonome Provinz va Trea’t. S hom klòfft, as mearer temen, lait van kulturinnrichtn ont van istituzionen van sprochminderhaitn ont dersteller va de schual on van lokalninnrichtn van ourtn bou as men klòfft de sprochminderhaitn: bersntolerisch ladinisch zimbrisch. 
Bail de òrbetn hòt trong der sai’ gruas de president va de autonome Provinz va Trea’t Maurizio Fugatti as hòt unterstitzt de òcht va de junta ver en doi tema. “Men miast òlbe - hòt er kein der Fugatti - enviretrong de projektn ver za derretn de sprochminderhaitn ont de sai’ identitet, avai de inger autonomi hòt tiava burzn as postarn se gor as de sprochminderhaitn.
De enker òrbet miast sai’ unterstitz ont gahòltn gor van innrichtn abia de autonome Provinz va Trea’t.”
Der President Fugatti hòt unterstraicht: “ S ist rècht gem nochrichtn en de gamoa’schòft va de enker òrbet ont van versichert paitrog va de Provinz”.

Daniela Fruet, Dirigente dell'Istituto Comprensivo Pergine 1 [ Juliet Astafan _ Archivio Ufficio Stampa PAT]

“Ver en sèll as keart der PNRR - hòt er nou gadenkt der president - de provinzaljunta hòt enviretrong an projekt as keart de lòntschòft bou as hòt a sprochminderhait, s Bersntol; an projekt as iaz bart no gea’ en de sai’na ben ont as kimmp gamòcht zòmm pet de gamoa’amministrazionen enteressiart ont toalganommen pet de gamoa’schòft”.

Bail der trèff sai’ kemmen vourstellt de òrbetn as kemmen gamòcht ver de sprochminderhaitn ver za unterstitzn s learnen de sproch ont ver za mòchen klòffen òll to de earste sproch en mearer lait va òlla de eltn.

Evelyn Bortolotti, vourstea’ner van Sproch ont kultural dinstn van Comun general de Fascia hòt vourstellt de òrbetn zuazolt van organischeplan va de sproch ont kultural politik van doi dinst, as, zòmm pet òndra sòchen, noschauk en de mearer sproch drucken as kearn en lònt ont as unterstitzt de òrbetn van lokaln-kultural vraischòftn.

Der viarer Sorastant della Scuola Ladina di Fassa, Federico Corradini, hòt gadenkt de mia nèt lai van learnen de ladinische sproch ont kultur en de jungen ober de u’lear van groasn aa, pet en zil as òlbe mear lait meing turch mòchen s versichern van kennen va de ladinische sproch.

De vourstea’ner va de lear sait van Ladinische Museum van Fassatol, Martina Chiocchetti hòt vourstellt de mearer sòchen as kemmen organisiart.

De òrbetn vourstellt van viarer van Bersntoler Kulturinstitut Mauro Buffa kearn en schutzn va de sproch durch s transgenerazional u’lear. De òrbetn van Zòmminstitut Pergine 1, as kemmen gamòcht va de schual va Vlarotz, sai’ iberhaup de sèlln za gem bèrt en de bersntoler sproch ont kultur iberhaup ver de kinder va de earste schual ont ver de jungen va de mittl schual. S hom klòfft de viarer van Institut Daniela Fruet ont de leareren Cristiana Ploner, vourstea’ner van “bersntoler Polo”.  

Van òrbetn van Zimbrische Institut, iberhaup ver de kloa’na, ont nèt lai kloa’na, hòt klòfft der Fiorenzo Nicolussi Castelln, zòmmòrbeter van kulturinstitut, as hòt schaung galòk de mearer òrbetn abia de zoachnfilm, de bèrkstòttn, der nai schualpuach bou as tschrim sai’ 220 òllto beirter as zimbrisch ont de u’lear online.

Iber en Zòmminstitut Folgaria Lavarone ont Lusern hòt klòfft de schualviareren Roberta Bisoffi. Zbischn de naiòrbetn van Institut, abia de didaktik en klasse ont de pasuachen, de viareren hòt aa gadenkt de lòntkòrt gamòcht van studentn durch a groasa òrbet va untersuach avn plòtz en òlla de derver van zimbern hoalender, lòntkòrt as guat tsechen kemmen ist van turistn aa.

Der ònder trèff van “Klòffen pet de minderhaitn” bart se hòlten en mu’net van moi ont bart vertiavern der projekt van PNRR van Bersntol ont de dinger as arauskemmen sai’ va de zòmmòrbet pet de Universitet va Trea’t ver de veròrbet van an tèckst ver de zboateschualn va zboate tritt pet en titl: “Minderhaitn ont inklusiv gasèllschòft”.

Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol

(cdt)


Immagini