Martedì, 16 Maggio 2023 - 17:53 Comunicato 1375

Traduzione in mòcheno
Fugatti ver de fest ka Ala: “Ber hom gaòrbetet ver za gem bèrt en de ideen as aupaun de identitet van Euregio”

Toaln, zòmmòrbetn, an be pet schea’na burtzn ont klòra ziln ver de zukunft: der doi ist der guat bilanz va de Fest van Euregio as hòt se gahòltn en de trentinische stòtt va Ala. En de vria hom se gahòltn de istituzionaln trèffn va de Junta ont van Zòmmriaf van GECT ont nomitto mearer trèffn offet en de groasn ont en de kinder. Van bèrkstòttn van saidnring finz en de viarungen en de museum ont en de storische strosn van stòttzentrum. Ober ondra groasa trèffn aa, abia s sechen se petn “Kine van òchttausnt” Reinhold Messner ont storische untersuach, abia de innbaich van schild za denken Andreas Hofer (bail der projekt “1809: as de tritt va Andreas Hofer”) ont de vourstell van puach “Grenzdittaturn” tschrim va Lorenzo Gardumi ont Anselmo Vilardi.
Ungefèr zamitto, de lait va Ala, de autoritetn, de lokal banda ont de tiroler banda va Wilten, ont de vil Schützen as gaben sai’, hom toalganommen en de innbaich va de fest asn plòtz San Giovanni. An festleche moment bou as gagaik hòt s Vroaliad de banda va Ala as hòt augatu’ der trèff derbail as vour de gamoa’ ist kemmen gaheift der vu’ van Euregio.
Der president Maurizio Fugatti hòt gagriast de autoritetn as gaben sai’, de Schützen ont òlla de lait as hom toalganommen: “Ber grenzn petn storische Tirol, ober s ist nèt s earste vòrt as ber do kemmen, i denk mer as en 2019 pet de presidentn van Südtirol ont van Tirol sai ber zòmm gaben ka San Leonardo va Avio ont derno ka Borghetto ver za stelln au der plakat va guat kemmen en Euregio. En de doin zboa jor hom ber gabellt schea’ òrbetn za gem bèrt en de nochrichtn, en de prinzipn, en de ideen as aupaun de identitet van Euregio. Ber homs gatu’ en de schualn, pet de jungen, ober aa pet de pirgermoastern ont pet de gamoa’n”, hòt er tsòk der president as hòt gadenkt as s ist kemmen gamòcht der Gamoa’rot van Euregio, pet en groas toalnemm van trentinische pirgermoaster en de zòmmtrèffn en Tirol ont en Südtirol. “Ber trong envire de doi òrbet ont ber hoffen as en de drai lander, en de grenz van insern gamoa’n, de lait barn meing vinnen der schild van Euregio”.
Festa dell'Euregio ad Ala: un momento della sfilata [ Corrado Poli Archivio Ufficio Stampa PAT]

“I padonk me petn president Fugatti ver de leistn zboa jor abia president van Euregio, benn as s ist kemmen vernaiert der Euregio, pet en stòrch innnemm van lait durch de rotn van toalnemmer van Euregio ont van gamoa’n ont van provinzalrotn. Der zukunft van Euregio ist der sèll van sozial, van ekologisce ont van birtschòft pahòlt.
S ist s sechen van an europeische region as paut kimmp van storische Tirol ont as gip lem en an zòmm projekt as kimmp òlbe mear boret - nèt an politische projekt, ober an projekt van lait”, hòt er tsòk der president va de autonome Provinz va Poazn Arno Kompatscher.

“En de leistn jarder hòt men bòlten tschoum ver en verpessern van Euregio ont men heart s es nou iaz.
Ungefèr 30 naia projektn sai’ kemmen embiart  unter de presidenz van Tirol en de jarder van 2019 finz en 2021 ont unter de haitzege presidenz van Trentin. S doi hòt gem bòlten mear gilt en de lait van drai’ ourtn van Euregio. En vouder jor dòra hòt men gor embiart an projekt ver za organisiarn innbende der Euregio.
Der general Sakretare va Poazn ont de nai’n omtn va regiarung ka Innsbruck ont Trea’t sai’ kemmen versterchert ver za enviretrong en peste vurm de nai’n projektn”, hòt er unterstitzt der kapitan van Tirol Anton Mattle.

En de Zerimonia en plòtz van Haile Giovanni sai’ gaben de zivil ont de militar autoritetn. Pet de òndern, sai’ gaben gor de presidentn van Rotn van Autonome Provinzn va Trea’t ont Poazn, as sai’ der Walter Kaswalder ont de Rita Mattei ont der provinzalasesor va de tsunthait de Stefania Segnana, ont zòmm ist gaben gor der asesor ver en verpesserung va de birtschòft, va de pasuach ont va de òrbet der Achille Spinelli.
S hom toal ganommen en trèff gor de provinzalkonsiliarn ont mearer Pirgermoastern, petn Claudio Soini  za derstelln de Vallagarina protagonist van gònz to. “ Ber sai’ stolz za mòchen do der doi trèff ont i bill song vergèltgott en de vil lait as hom en gaòrbetn. An bichtegen trèff ver ins, ver za mòchen kennen Ala en gònz Euregio, an gilt van Trentin ont an ourt as ber miasn derhòltn. Ver ins ist runt bichte hom enk do hait, i moa’ as de laitn miatn verstea’ bos as billt song Euregio ont s sai’ gilt”, hòt er kein der Soini.

En an video ver za denken hòt men unterstrichen a toal beirter van doi projekt abia “praich” ont “union” ont, bou as sai’ de ourtn van Euregio, “en hèrz van Alpn”.
S hòt gadruckt de komposizion “Window to the sun” gagin va de banda va Wilten: ver de praich, de kulturn ont gschichtn van drai’ ourtn, drinn en de glaich liad. An gaschenk van Land Tirol en de 25 jarder van earstn sinergi as hom trong en Euregio, as iaz bart meing kemmen gamòcht van iber de 500 bande van eureregion as zeiln, en gònzn, tausntn gaiger. Runt enteressant ist prope der kling va “Window to the sun” as, asou abia as der osterraicher komponist Thomas Doss unterstrichen hòt, zòmmpuntn hòt drai volkskanzandler: “La Montanara” ver en Trentin, “Wohl ist die Welt so groß und weit” ver en Sudtirol ont "Das Schönste auf der Welt” ver en Tirol.

Der nomitto ist raich va schea’na trèffen gaben iberhaup ver de klea’ner as, schoa’ mitto, hom lebet gamòcht der park Bastie bou as an birtpunkt gahòp hòt pet tipische produktn.
Vil de lait as tscherlt hom za kostn eppes ka Palazzo Scherer, bou as augaleik kemmen ist de “enotek van Euregio”, pet ausònder bai’ va òlla drai de lender va de groas-region, oder za gea’ um en de marktler va Palazzo Taddei, pet ausòndra bai’ ont èsszaig, tròchtgabanter ont hòntbèrkproduktn. Vil lait hom en de viarungen aa toalganommmen, iber hundert lait hom se ganommen de zait za pasuachen de gschicht zbischn de palastn ont de ben van zentrum va Ala. Zan leistn, de bèrkstòtt “van baco en saidn” hòt de moglechkait en de bolten kinder gem za kennen de momentn van ring van saidn, an produkt as de gschicht va Ala en de vourdern jorhundert tipisch gaben ist.

Letrattdinst ont filmen van Druckomt

Link Pilderdownload

Undònk https://we.tl/t-cCyUkPuJV9
Innbaich van marktler  https://we.tl/t-aZvfewxMMh
Ufficialvourtrogn ont konzert   https://we.tl/t-e7kvosDBDf
Vourtrog van Maurizio Fugatti - video ont audio   https://we.tl/t-rgFcVHT1fj

Vourtrog Claudio Soini - video ont audio  https://we.tl/t-LdOHgbyYWj

Vourtrog van Arno Kompatscher - video ont audio    https://we.tl/t-TMNljNaPBx

Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol

(cdt)


Immagini