Mercoledì, 06 Ottobre 2021 - 10:25 Comunicato 2755

Traduzione in mòcheno
Euregio, s ist anaugaleik kemmen der Rot van Gamoa’n

Formal zerimoni en Hall in Tirol. De vraischòftn van gamoa’n van drai lender vòngen u’ za tea’ nou mear zòmmòrbetn

En pfinsta af de 30 van leistagest, en de òlt stòtt van minz va Hall in Tirol hòt se gahòltn der earste To van Gamoa’n van Euregio, en beil as der president van Euregio Günther Platter troffen hòt gamecht der president va de Autonome Provinz va Poazn ont der President va de Autonome Provinz va Trea’t, ont dòra de presidentn van vraischòftn van gamoa’n van drai lander ont vil pirgermoastern van Euregio aa, ungefer 160, zbischn de beiln 60 sai’ van Trentin gaben.
Giornata dei Comuni dell'Euregio a Hall in Tirolo [ Archivio Euregio]

A stòrcha zòmmòrbet zbischn de Gamoa’n van drai lander ist noat ver en verpesser van Euregio Tirol, Sudtirol ont Trentin. Hait vònk u’ nou a sterchera zòmmòrbet, ont nou mear a lenkera, van Gamoa’n ont van vraischòftn. En de glaiche zait, men stellt vour de partner as schoa’ sai’, ont as hèlven schelletn abia model ver de òndern Gamoa’n, ont s Rot van Gamoa’n van Euregio aa. Durch en de Gamoa’n, men ist no za tea’ nou mear schaung za ziachen no de lait as lem en Euregio, ver dòs de drai toaln van lònt barn òlbe nou zòmmbòcksen en a europeische seal. Dòs ist bos as tsòk hòt der president Platter.

Der president van Sudtirol hòt aa unterstrichen de bichtekait van Gamoa’n ver de zòmmòrbet zbischn de stòttn, ont hòt derklort as abia klea’nestn amministrativsticker, de Gamoa’n versichern za sai’ glaim en de lait. Ont s glaim stea’ en de lait ist bichte, asou abia de sai’ zòmmòrbet aa, vern Euregio. Ver dòs men billt as de Gamoa’n zòmmòrbetn iber de grenzn van Stòtt ont as de se integriarn en Euregio. De Gamoa’n barn asou an plòtz sai’ bou as men sechen bart de ausònderhait va de europeische òrbet, hòt tsòk zan leistn der sudtiroler president.

Der president va de autonome Provinz va Trea’t hòt derklort as auleing der Rot van Gamoa’n van Euregio ist a bichtega naiekait van Gect bavai s doi s tuat verglaimern de neat van lait van drai lander as toalnemmen. De Gamoa’n sai’ der earste kontakt ver en sèll as keart s òllgamoa’lem ver de lait, s sai’ der motor van gamoa’schòftn ont bou as zuakearn òlla de nochricht as kearn en. S ist an bichtegen tritt ver ber as lep en Tirol, Südtirol ont Trentin meing zòmmòrbetn pet de gamoa’n ver za mòchen guat envire gea’ der Euregio, hòt er unterstrichen der president van Trentin.

Abia schòftn hòt men tschbunnen za òrbetn zòmm en an stòrchen vurm asn Euregio ont haier, ver en earste vòrt, der to bou as men vaiert de Tiroler gamoa’n bart kemmen u’tsòk abia to van gamoa’n van Euregio, hòt er unterstrichen der president van Tiroler gamoa’schòftn.

S hòt es tsòk der president van Südtiroler gamoa’schòftn aa, as men bill versterchern de zòmmòrbet zbischn de gamoa’n, ver za unterstitzn der Südtirol en an europeische verpesser van Euregio. Der earste To van Gamoa’n van Euregio as s ist kemmen augatu’ ist an bichtegen u’vong ver en Rot van Gamoa’n van Euregio, hòt er garift za song.

Ver en president van trentinische Gamoa’schòft, de doi ist an bichtegen to as heift u’ de zòmmòrbet zbischn de Gamoa’n van drai lander van Euregio. De zòmmòrbet turch de grenz ist runt bichte zbischn lander as no glaichen se ober as vil ònderst aa sai’, ober benns s richtege bèrt kimmp en gem mechets an guatn sozial, birtschòft ont va de umbèlt verpesser hom. Drinn en doi nai be as iaz u’vonk barn drinn sai’ bichtega projektn bou as barn toalnemmen de lait van Euregio, hòt er unterstrichen.

Der heacheste toalnemmer ist gaben der president van europeische Komitat van Regionen Apostolos Tzitzikostas as hòt unterstrichen abia as bichte barts sai’ de Europa as glaimert se en de lait as lem sa, ont van doi trèff “schick ber de nochricht en de 27 Lander va de Ue as ber meing zòmmòrbetn ver za versterchern de Europa”.

Anaugaleik der Rot van Gamoa'n van Euregio

Der nai Rot van Gamoa'n van Euregio ist kemmen anaugaleik en To van Gamoa'n van Euregio as hòt se gahòltn en vourder pfinsta: der ist gamòcht va vinf lait an iat oa'n van Tirol, van Sud Tirol ont van Trentin, ònt nou a mentsch van gamoa'n van òlt Tirol va Cortina d'Ampezzo, Col ònt Livinallongo. De gamoa'n van òlt Tirol de sai’ kemmen drinnpòckt en de Provinz va Bellun en 1923, s ist s stuck gaben van ladinische amministrativourtn as de hom vortganommen van Balschlònt. De hauptòrbet van Rot van Gamoa'n van Euregio ist sèll za song a recht bourt en de drai provinzal presidentn iber òlls sèll as hòt za tea' pet en Euregio Tirol–SüdTirol-Trentin iber sèll as ist de òrbet van gamoa'n oder as de hom za tea' pet sei.

Euregio guatkemmenpilder ver de Gamoa'n

Ver za lòng sechen as menn sait van Euregio, s pilt va guatkemmen van Euregio ver de Gamoa'nist kemmen vourstellt en To van Gamoa'n van Euregio. Der ist tschrim en zboa sprochen ònt der hòltet drinn de hauptsòchen van gamoa'n, van ourtn ònt gor van Euregio. Ver òlla de sèlln gamoa'n as de hom abia partner a gamoa' en oa'n van zboa stòttn van Euregio, bart kemmen tschrim de na'm ont de stempln van gamoa'n as sain abia partner. Zan paispil Hall en Tirol, hòt drinn de zboa gamoa'n, Brixen ònt Arco. Zòmm pet de partner van stòtt van sòlz va Hall, de naia gamoa'partner Lans-Montan ònt de zòmmòrbet van gamoa'schòftn van NordWipptal ònt SudWipptal sain kemmen vourstellt To van Gamoa'n van Euregio.

De Toalnemmer van Rot van Gamoa'n van Euregio:

Tirol:

Pirgermoaster va Schwendau
Pirgermoaster va Telfs
Pirgermoasterin va Hall en Tirol
Pirgermoaster va Sölden
Pirgermoaster va Innsbruck

SüdTirol:

Pirgermoaster va Paozn
Pirgermoaster va Selva Val Gardena
Pirgermoaster va Monguelfo-Tesido
Pirgermoasterin va San Martino en Passiria
Pirgermoaster va Varna

Trentin:

Pirgermoaster va Trea't
Pirgermoasterin va Rumo
Pirgermoaster va Frassilongo/Garait
Pirgermoasterin va Riva del Garda
Pirgermoaster va Ville di Fiemme

Toalnemmer van gamoa'n van òlt Tirol: der viarer van Ladiner Kulturinstitut Cesa De Jan.

(cdt)


Immagini