Lunedì, 15 Gennaio 2024 - 14:44 Comunicato 64

Traduzione in cimbro
Dar kompìrt 20 djar dar prodjèkt interkultùràlr un linguistìk zbisnen Tiról un Trentino

Sidar ’z djar 2001 soinsa sa 500 di maistre boda håm genump toal

[Cimbro] Vor zbuantzekh djar Tiról un Trentino håm augelekk an prodjèkt vor di maistre von obligatòreschen schulan von zboa lentar, pinn zil zo lirna ummaz von åndar un åhevante z’arbata merar pittnåndar übar di grentze. Dar prodjèkt schupft nèt lai zo khenna di fremmegen zungen, ma dar bill in da gelaichege zait auzbèksln un machan khennen informatziongen übar di didaktìk un di metode zo studjara. Dar prodjèkt in dise djardar iz gånt gåntz garècht: sidar alora håmda genump toal 500 maistre un, ettlane in di djar, mearare vert o. Da vorgånnate boch in okasiong von 20 djar von progråmm iztase gehaltet in Tirolar Institùt vor di Bizzschaft un Edukatziong Grillhof vo Innsbruck an trèff bodase soin gevuntet pittnåndar 30 maistre von Tiról un von Trentino un un da Didaktìk Vüarom von Tiról un ’z Åmt vor di plånung von Istrutziong Dianst vodar autonome Provìntz vo Tria.
“Disar iz dar earst trèff boda vor ditza schualdjar o åheft di mittarbat vo baitom zbisnen in maistre boda però, allz ummaz mangse vennen gianante zo venna di kolège in di lentar bosa stian. Dena in månat von madjo in Trentino bartze haltn dar trèff boda spèrrt ’z schualdjar, in disan trèff bartnda nemmen toal di zboa vortretar vodar schual vo Innsbruck o” asó hatta khött dar vitzevorsitzaren un asesören vor di istrutziong vdar autonome Provintz vo Tria Francesca Gerosa.
“Dar Trentino hatt besteteget zo nemma toal in prodjèkt boda gitt in maistre un in studjént di möglichkait zo reda tra de se un zo khennase pezzar, ’z iz a baispil boda zoaget bia åndre o mittarbatn boda khemmen gemacht übar di gretnze pinn Tiról mang gian vür garècht”. Ditza hatta khött dar vorsitzar vodar autonome provìntz vo Tria Maurizio Fugatti.

Pròpio vor bintsche tang dar autonome Provìntz vo Tria izzar khent zuargètt vodar Presidentz von Minister Rat di vornaugarum von protokòll vor in prodjèkt auzolega klassi dupplzung in Toalinstitut Trento 2, boda sa, sidar mearara zait, hatt ågestèllt tirolare maistre in di schual vo Cognola.

In okasiong von 20 djar vo disan prodjèkte augelekk zbisnen Trentino un Tiról, dar vorsitzar von Euregio Arno Kompatscher khütt ke di Euroredjong iz da djüst kornìs vor sött prodjèkte: “Sidar zbuantzekh djar dar prodjèkt gitt zuar z’arbata pittnåndar übar di grentze. Disa kooperatziong disa edukatìf arbat gemacht pittnåndar, boda di stòrdja, di kultùr, di identitét un di zungen von Euregio soin dar hauppunkt, helvan zo pinta no mearar in Euregio un un vüarn vür da européan integratziong”.

Dar haupmånn von Tiról Anton Mattle o izzese kongratulart un hatt untarstricht di bichthait vo disan edukatìf prodjèkte boda khemmen gemacht übar di grentze: “Durch dise zung, sportìf un kulturàl trèff, di schüalar un di maistre mang auzbetarn soi kulturàl identitét un vorstìan di stòrdja bodase pintet. Ditza trakk vürsnen an européan idea boda boroatet di naüng djeneratziongen zo leba in a european Redjong”.

Edukatziong durch di grentzan
Dar prodjèkt hatt ’z zil auzzobetra daz sèll boda seng maistre un studjént, machanten khennen metode zo lirna vo poan in saitn von Prènnar. Daz gelaichege iz vor da kulturàl auztausch boda zuargitt zo khennase tra de se. Di tème boda soin khent auzgeredet daz vorgånnate schualdjar zoang biavl da soin di argoméntn tratàrt: ma geat von fabln un stördjela sin afte emerdjéntz dianst.

Di Cornelia Hagele, Istrutziong Minister von Tiról, untarstraicht bia bichte ’z iz ditza auztauschan un disa kooperatziong übarhaup pròpio vor bazta ågeat di istrutziong: “Vennense übar di natzionàln konfìn un khennense garade ummaz pinn åndar soinz bichtege eleméntn boda zuargem z’arbata pittnåndar drinn in da européan Redjong Tiról-Südtiról-Trentino. Da européan Pintom hèft å vo ünsarn khindar, un dena daz earst vo allz vodar istrutziong.

Dar prodjèkt auzzotauscha zbisnen Tiról un Trentino
In schualdjar 2001/2002 disa kooperatziong iz khent augelekk pittnåndar von tirolar un von trentinar Dipartimént vor di Istrutziong. Dar rècht grunt iz khent gelekk pittnan protokòll untarschribet zbisnen in zboa lentar. Vor di trentinar mangda nemmen toal in progråmm di maistre un di profesör vo taütsch vodar untarschual un vodar mittlschual. In Tiról mangda nemmen toal alle di maistre boda arbatn in di schual obligatòresch (untarschual, mittlschual,  politecnico un spetziàl djeneral schual) boda khennen daz belese.

Di edukatìf prodjèkte von Euregio,
zbisnen Tiról un Trentino darzuar disan boma khött da soin mearare: baispil dar konkors “Euregio macht schual” boda zuargitt in studjént boda håm zbisnen in 7 un in 14 djar zo arbata pittnåndar. Di djungen von 16 sin afte 19 djar mang khennen di kultùr, di zung un di stòrdja von soin lentar nemmante toal in Festival von djungen von Euregio.

Alle di prodjèkte boda ågian  istrutziong un nåsüach makmase vennen afte websait von Euregio:
https://www.europaregion.info/it/euregio/progetti/istruzione-ricerca/

Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene

(cdt)


Immagini