“Disa initziatìf iz ummadar von ziln von progråmm vodar provintziàl Djunta boda hatt gètt di arbat vürzovürase in Dianst vor di Zungmindarhaitn un européan audit, ditza ombrómm ma hatt ågenump an naüng modo zo arbata affon tèma vo nzungmindarhaitn. Åhevante von storischen zungmindarhaitn boda lem in Provìntz ladinar, möknar un zimbarn bölltma rivan zo reda übar alle di mindarhaitn schaugante vo mearare saitn un opfrante in pürgar mearare trèff offe alln in sèlln boda höarn soi dise argoméntn übarhaup in tema vodar zung un kulturàl diversitét” hatta khött dar Tonina.
Mearare sachandarn soinda auzkhent von trèff. Galli hatt gedenkht ke zung, lentar un kultùr soin garade gepuntet in zungmindarhaitn un ke dar tema zo darkhenna di autonomì mage soin gesek vo mearare saitn, saiz sotziàl, storesch un rèchtlich un nidargelekk in mearare mode, ma dar grunt zo darkhenna di sèlln lentar boda haüt zo tage in Beleschlånt, vorsan mearar autonomì steata da istitutzional leatà un kostitutzionàl responsabilitét asó azpe da auzmacht dar art. 116 vodar ünsarn grunt kart. Vor in Woelk dar dar printzipio sèlbartzoredjrase “iz a sberar khnott, pezzar åhevan vo eppaz ringar, süachan z’soina kontént un rispundarn von sèll boma detzidart, süachan zo tüana nå in sèll boma gloabet haltante kunt von rècht von åndarn un daz sèll boda geat guat vor alle”. Di Medda-Windischer, anvétze, hatt gedenkht ke stian panåndar vor a gesellschaft iz “ bazta auzkhint vo mearare diversitét un pintom. Di groazan khempf boda innvången da gåntz bèlt håm mångl azta alle arbatn panåndar ma auzlazzan di diversitét billz soin gemuant abegem di mindarhaitn un asó prèchan da sèll unitét boma süacht zo haba”.
An lestn hatta geredet Shiri boda hatt kontàrt soi stòrdja vo mentsch boda iz toal vonar etnische un relidjosate mindarhait, gedenkhante vor earst baldar iz gest khinn kontént, pitt soinar famildja, di schual, di tschelln darzèrrt baldar hatt gehatt noün djar pinn toat von vatar getöatet in an attentàtt un dena di muatar, di nona un ’z sbestarle in getöatet untar di granatn von talebé. Dena izzar inkånt von Afghanistan zo giana in Pakistan un spetar in Iran sèmm izzar gest profugoun hatt gelebet la vor di zait zo lega vort ’z gèlt z’zala di trafiként boden håm gehatt vorhoazt zo vüaranen in Europa. Dopo z’soina geift in di Turkai in simm tang zo vuaz izzar gerift in Grecia un vo sèmm zuar in Bleschlånt gehenk untar in pon vonan komiån, vorhummart un lazzante hintar di tschelln. “In Beleschlånt ankunto mearare hilfan pinne gelånk zo giana ka schual un zo laurearame: ka schual hånne nèt lai gelirnt ma iz hån gevuntet laüt bodamar hån geholft”, hattar khött. In internatzionàl tage kontro dar heftekait zuar in baibar, Shiri hatt gedenkht bia ’z soinda gelekk di baibar von Lånt vo bo dar khint 112 tang zòpo azta soin augånt di talebé in Afghanistan. “Ploaz famildje soin nå zo vorkhoava di diarndla un di organe o zo maga übarlem”, asó hattar khött ma dar hatt o gedenkht in koradjo zo geba kontra allz ditza boda vil baibar afghåne tang vür åna zo pükha in khopf.
Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene
(Traduzione a cura dello Sportello linguistico della Magnifica Comunità degli Altipiani Cimbri)
