Martedì, 19 Agosto 2025 - 13:09 Comunicato 2243

In di Euregio Days baispil vo peste pratike, workshop un nåsüach aftz bia ma mage vüarvüarn da européan kooperatziong
’Z hefta å dar européan Forum vo Alpbach: pittnåndar vor an konkorentziàl Euregio

Traduzione in cimbro

[Cimbro] Sicharn setz un plètz z’arbata, vürvüarn di vornaügarung un di didjitalizatziong, stercharn di konkoréntz von lentar: dise di haup tème von Euregio Days 2025 in European Forum Alpbach (EFA).Von 16 aftz 19 von snitt allz hatt gekheart umenumm in gelaichege tèma, dar sèll vodar konkoréntz in Euregio Tiról-Süstiról-Trentino, dar “Tage von Südtiról” o boda hatt offegetånt in EFA.Ma hatt gehatt ågehft pittn traditzionèll trèff in platz vodar khirch vo Alpbach boda hatt gefift di bånda von tirólar stèttle, pinn schützen un pinn feroine von drai Lentar, ’z håmda o genump toal in trèff dar vorsitzar von Euregio un vodar autonome Provìntz vo Poatzan Arno Kompatscher, dar vorsitzar vodar autonome Provìntz vo Tria Maurizio Fugatti, dar hauplåntsmånn von Tiról Anton Mattle un dar vorsitzar vo EFA Othmar Karas.
“Alle djar di Euregio Days soin a bichtega vedrina z’zoaga bazta khint getånt vor di vornaügarung un di nåsüach in Tiról, Südtiról un Trentino un gem zuar zo konfrontarase un zo venna naüge solutziongen. Ankunto inan guatn lånt kontèkst un dar inovatìf sterche, azpe Euregio magbar soin mearar konkorentziàl un insinamai lazzan a spur aftn globàl bèlt merkà o” hatta khött dar Kompatscher.
“Di Euregio Days 2025 gem no a bòtta a guata oportunitét zo reda übar bichtege tème vor daz ünsar zuarkhemmane un vor ünsarne djunge djeneratziongen; ’z iz a bichtegar momént zo konfrontarase un zo venna printzipie un vèrt bodaz mang pintn un asó pittnåndar süachan zo nemma å alle di sèlln sachandarn boda vürkhemmen, dise tang mang o soin a guatar baispil in dise sbern djar boda hatt vür di Euròpa o. Pitt konkrètege prodjèkte mabar machan krescharn pittnåndar di konkoréntz un di aktraktìf von ünsarn Lentar” hatta khött dar Fugatti.
“Di pestn solutziongen venntmase balbar soin guat zo pensàra übar di grentzan un arbatn pittnåndar. Ditza iz djüst daz sèll boda soin di Euregio-Days, übarhaup pitt disan naüng fòrmat. Defatte, bi mearar laüt boda khemmen vo kontèkste un situatziongen von lem åndarst, nemmen toal un arbatn pittnåndar un vüarn soine auzseng, bi pezzar ’z bartnda soin di risultate boma bart gelången zo lega panåndar: pittnåndar saibar sterchar un mang boroatn ünsar bizzschaftege un ekonomische platz vorz zuarkhemmane”, ditza hatt khött dar Mattle.
Forum europeo di Alpbach: insieme per un'Euregio competitiva [ Archivio Ufficio Stampa PAT]

 “Dar Euregio iz a partner gelaich azpe biar. Pittnåndar stercharbar di redjonàl prospektìvan un pintnse pinn grozan européan questiongen. Ünsar soin gepuntet in lentar trèfft da européan responsabilitét: disar iz dar hauppunkt von European Forum Alpbach, i pin gåntz kontént azpar haür soin gest guat auzzobetra vil di  Euregio Days” ditza hatta gemercht dar vorsitzar von EFA Karas.

In öffentlesche trèff håmda genump toal autoritét un pürgar, zbisnen disan dar ex vorsitzar vodar Européan Komisiong Jean-Claude Juncker, di vorsitzaren von österraichesche bundes Rat Sonja Ledl-Rossmann, dar ex hauplåntsmånn von Tiról Günther Platter, un ettlane istitutzionàl vortretar, azpe dar vorsitzar von redjonàl Rat Roberto Paccher. Darnå hatta ågeheft dar Euregio Summit bodase iz gehaltet in Kongrèss Zentrum vo Alpbach. In soi progråmm rede dar Gabriel Felbermayr, direktor von österraichesche Institut vor da ekonomische nåsüach, hatt geredet vor earst von oportunitét un von sèll boda paitet in kamoündar in an global kontèkst hèrta mearar gehenk panåndar.

Nemmen toal in forum un ren pittnåndar: haür in di  Euregio Days, alle di sèlln boda håm geböllt, håm gemak khön daz soi übar daz zuarkhemmane in kontèkst von European Forum Alpbach zornirante zbisnen mearare workshop un konferentzan boda soin ågånt in tème vodar konkoréntz un di bichtegarstn quetiongen vo disarn ünsar zait. Da soin gest mearar baz 4.000 di toalnemmar in Forum, vo mearar baz 100 natzionalitét, toalnemmar boda håm gehatt di möglikait zo reda, in mearar baz 500 arbat sessiongen, pitt laüt bodasen drinndarkhennen vo politika, ekonomì, bizzschaft, un zivìl gesèllschaft übar bia ma magat vürtrang in konkrèt prodjèkte in Tiról, Südtiról un in Trentino, ma o darzuar bia ma magat tüan zo stechra di kooperatziong übar di grentzan durch an networking.

In tang von  Euregio Days soinda zuargånt  in gåntzan mearar  baz 1.250 laüt.

Dar ekonomìst Gabriel Felbermayr in soi rede boda hatt offetånt in Forum hatt khött ke: “Ummadar von haup elementn vodar konkoréntz iz soin guat kreschra di produktivitét, ke ’z bill soin gemuant gelången zo macha daz gelaichege geplèttra odar no pezzarz pitt hèrta mindar sachandarn. Ditza verlért vor di privàtt firmen, ma vor di State un soine istitutziongen o. In disan kaso dar bichtegarste strumént iz pròpio dar sèll vodar kooperatziong zbisnen redjongen ma übarhaup drinn in di redjongen sèlbart, baispil zbisnen in kamoündar. Di natzionàl grentzan schöllatnaz nèt impedirn z’arbata drinn in di EU, åntze. A stercharna kooperatziong helfat in merkà drinn dar Euròpa o. Bar mochanaz untarleng pitt aile aftz  ditza zo macha bidar soin konkorentziàl un vor långa zait di euroredjong, ünsar Lånt un da European Uniong”.

Auz pan tages von 17 von snitt hattma geredet vo kamöündar: in mearare workshop, di komoü un redjonal vortretar von Tiról, Südtiról un von Trentino håm geredet übar questiongen boda ågian dar didjitalizatziong, dar kooperatziong pinn zil zo venna solutziongen boda mang khemmen vürgevüart pittnåndar.
Vor da earst bòtta di Euregio Days håm inngehaltet zboa tang darnå in Tage von Tiról o. An menta atz 18 von snitt, izta gest in progråmm an dibatito pitt ekspèrte übar in tèma vodar konkoréntz un an bettan bege ’z hatta in sint da européan Komisiong zo gian zuar inan gekreschra boda mage soin augehaltet in di djar boda khemmen.
’Z zil iz leng vür di groazan européan vüar linee vor di redjongen un übar di grentzan un nåsüachan bazta di lentar soin guat zo tüana. Pittnåndar pinn universitét un pinn tèknesche institütt von Euregio durchgevüart von ekspèrto vo européan rècht  Walter Obwexer, laüt bodasen drinndarkhennen vodar aministratziong, vodar bizzschaftege bèlt, vodar nåsüach un vodar zivìl gesèllschaft håm auzgeredet disan argomént.

An erta atz 19 von snitt, durchgevüart von Åmt vor da tirolar lånt promotziong pittnåndar pittar Junge Industrie Tirol, ekspèrte vo disan sektór håm gezoaget bazma mage tüan sa vo haüt un, ankunto in schütz bodada sa soin, bia ma magat pezzarn un machan destrar di arbat vo alle tage.

An åndadar event boda alln zboa djar khint gemacht pittnåndar pitt EFA iz di Akademia Euregio: djunge von 18 sin afte 35 djar nemmen toal atz drai tagung. Nå in spruch “Lem boda bèkslt – Gestarn. Haüt. Mòrng” di 25 toalnemmar soinse konfrontàrt übar mearare tème azpe lem afte pèrng, dar alpinar habitat un dar klima bèkslom. Di earstn zboa ent bochan soinse gest gehaltet in madjo ka Rovrait un in prachant ka Poatzan anvétze da lest ent boch von tagung izzese gehaltet in dise tang atz Alpbach.

Foto von Press Åmt

Interviste un pildar von Euregio

Download da

Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene

(cdt)


Immagini