Lunedì, 02 Dicembre 2024 - 15:02 Comunicato 3385

Traduzione in mòcheno
S guat plaim za schual bail de digital zaitn, de nain viarungzoachen va de trentinische schual

Gerosa: "S guat plaim za schual, de bichtekait en de strategi va de doi legislatur"

[Mòcheno] U’ganommen en vraita as de 22 van òlderhaileng va de provinzal Junta no de vourtschbinn va de vicepresident ont lear, kultur ont sport, politik ver de familia, ver de jungen ont ver de glaichen moglechkaitn assessor Francesca Gerosa de “Zoachenviarung ver en guat plaim en de schual bail de digital zait: a hilf as de studentn ont en de aussteck schual-studentn-familie”. En de mitt van dokument s guat plaim za schual abia mearervurmschloss konzept as innhòltet nèt lai s guat gea’ za schual, ober aa de vollstendebòcks van studentn. 
"Der zil ist der sèll za gem klora nochrichtn van vurm za prauchen de digital platz a’ne limitiarn ober pet regln” hòt se derklort de Gerosa. “Men miast òcht gem en vurm za prauchen sa bavai van a sait tuat s au de moglechkaitn ver za learnen naia dinger, va de ònder sait ist pfèrlech ver sèll as men mechet enkeing gea’, as de beiln men miast runt aupasn, abia de ongst as kimmp bavai men miast òlbe bissn bos as men hòt za tea’ ont bos as men hòt kriak van probe. De schual ver de insern jungen ist de bichtekait ober vil vert de vinnen se za lem schlècht  abia za organisiarn se de zait ver za studiarn zòmm pet de zait za tea’ sèll as men gearn tanet ont de familia, propre bavai de zaitn ver za gem o de òrbetn nèt sicher sai’. Ber miasn unterstitzn a tsunta austeck zbischn schual ont familia asou za derhòlt a rèchta qualitet va lem, ver za learnen ont ver za stea’ zòmm en a rèchta verregl: s stende gea’ envire pet de nochricht durch de digitaln strumentn mu’ gem stress ont zournekaitn. Der zil ist der sèll za gem de rèchte glaichekait en de zaitn ont en de virm van nochricht as men kriak asou ver za hom nèt zavil schbeirekaitn ont nidern de ongst”, hòt se garift de vicepresident.
       
L'ingresso della scuola primaria di Fierozzo/Vlarotz, particolare [ Archivio Istituto Culturale Mòcheno / Bersntoler Kulturinstitut]

De zoachenviarung, as leing en de mitt s òcht gem en guat stea’ van òlla de lait as mòchen toal van auzigln process, schaung en de hòrt boreket van doi moment, benn as der digital tuat se innzopfen pet òll moment van lem ont s kennense aus en de digital temen ist runt bichte en de schual: an student pet vourstea’ ont as boast prauchen de digitaltecnologi ist mear paroat za lem ont regiarn s lem van a virtualbèlt ont vil vòrt tuat se minder pakimmern ont tuat se minder derkrenken va ongst.

S prauchen asou vil der elektronesche register ont van mearer platz ver de schual aa meing gem problemen, abia de noat za sai’ òlbe en netz ver za plaim no en de zait, s ist òlbe herter organisiarn de zait za learnen ont de sèll ver an iatn enteres ont va de familia avai de ibergem sai’ nèt u’stimmt;  de omtnochricht a’ne kaim ont de nèt paroatn schatzn. De schualn sai inngalont za leing regln en de nochrichtn ont za regiarn pesser de attivitetn za learnen en de platz, ober za hòltn de rècht mos zbischn en digital ont de boret bèlt, asou za gem gilt en zòmmhengen van lait.

Ver za gem gilt en prauchen de tecnologi en an rèchtn vurm, ist runt bichte as de schualninnrichtn ont de lait as tea’nen drinn òrbetn aa glaimern se pet an ugaglichen ont kritische vurm en de digitalplinder: dòs ist a tiava bècksl, ont ver dòs muat men mi’n de strukturn ont de schualn methode, a’ne as de doin nemmen za vil plòtz oder òlder de plòtz ober men muast suachen an u’glaicheket zbischn en prauchen de tecnologi ont de noat van studenti, van familie ont van learern za plaim vèrr va de tecnologi.

Prope ver za unterstitzn a tschunta aussteck, asou za pahòlten de qualitet van lem, van learnen ont van netzn zbischn de lait, no a logik va verregln ont nèt va pagrenzn der prauch van digital technologian, de u’ganommen zoachen gem de viarungprinzipn, abia s bèrt gem en de vraizait, de autonomi van learring, de qualitet van netzn schual-familia, s glaichbeng zbischn de zai va de “schual” ont va de “nèt schual”.

Zbischn de rotn ver za unterstitzn a guata ont tschunta aussteck, men schatzt abia schlissl-òrbetn, s u’nemmen van a guats klòffen bail en de schualzait, s arausvinnen stunnen ver de trèffen pet de familie ont ver za gem de sòchen, pet en zòmminnrichtn de stunnen en de beiln learer ont studentn meing nèt troffen kemmen per mail, nochrichtn oder digitalplatz. Bos as men tea’ bill ist unterstitzn an laichter ont mear ordentlech zuagea’ en digitalklòffen, asou abia ver za song en de studentn de beiln as sai’ de kompete, za gem sa inn oder za gem de schatzn, as barn drinnstea’ miasn en de richtege learstunn oder en de schualzait.

De rotn sai’: de sèlln za gem ganauega rotn zòmmtschauck pet de studentn ver de virm ont de strumentn za prauchen, zaitn ver za gem o de òrbetn ont de virm za schatzn; biavle kompete as de meing gem ver òll elt ont kennen van studentn, ober a biavle to as men mu’ hoa’m stea’, asou ver za meing hom vraiega zait ont meing zòmm pet de aigene familie plaim; nou biavle zait as men hòt ver za mòchen de kompete as de miasn ganau zòmmpasn pet de òrbetn ont de stunnen va schual as zuakearnen; organisiarn de kompete ont de probe zbischn de learer va de glaiche klasse; drinnleing naia kompete ont òndern hilfmaterial ver za meing dèsterer studiarn en elektronesche register ont as de digital platz vour as de stunnschual oder to va schual, garift ist.

No en de viarungzoachen bart zòmmgaleik kemmen an model va verregl ver za hèlven en de schualn asou za versichern as de innerverregln glaich sai’, en paraich va de lear ont organizativ autonomi. No en de doin naikaitn, bart bideraraustschauk kemmen der Provinzalplan ver de digitalschual, ober de viarungzoachen barn praucht kemmen schoa’ bail en doi schualjor.

U’gahenk: Viarungzoachen

Download pilder ont vrogn do

Ibersetz gamòcht van Sprochtirl va de Tolgamoa'schòft Hoa Valzegu' ont Bersntol

 

(cdt)


Immagini