“Minoranze e società inclusiva” a puach zo khenna di zungmindarhaitn von Trentino
’Z lirnpuach vor di studjént iz khent gezoaget antånto in Ren pinn zungmindarhaitn
’Z hoazt “Minoranze e società inclusiva” un iz khent geschribet vodar antropologa Giorgia Decarli un iz a puach vor di studjént vodar obarschual. A puach boda bill soin o a bege zo kreschra azpe pürgar guat zo stiana in di bèlt pittnåndar pitt alln, darzuar hattz ’z zil zo macha khennen di trentinar zungmindarhaitn un di sèllnen auz vodar Provìntz, zo macha khennen soi stòrdja un in groaz vèrt bosa håm vor ünsar gesèllschaft. Gevüart vo dotzéntn, di djungen bartn håm an strumént in mearar zo maga übarleng afte gesèllschaft bosa lem un vorstian pezzar di meararn kultùrn bodada soin ume se.
A tema boda steat starch ka hèrtz in asesór vor di kultùr un istrutziong Mirko Bisesti boda aftz ditza hatt khött: “Ditza puach geat zuar zo sterchra an tèma boda vor üs iz grüntlich, machan håarn un machan khennen durch ünsarne struméntn di zungmindarhaitn. ’Z iz nèt genumma bizzan bazza soin ma ombrómm da soinda o un ombrómm da gian geschützt un baz ma mage tüan zoa azta ünsarne djungen mang lem disa realtà. Aftz ditza mochtpar gian vür untarzolegada. Tüanante vürsnen asó, innvångante di naüng djeneratziongen, pezzarbar daz sèll bobar håm zo khöda un machan asó a gåntz a guata arbat”.
Un estratto dall'audio-video di presentazione della sezione diritti linguistici del manuale
Gevüart vodar schraibaren Margherita Detomas, darzuar dar Decarli, in Sala Belli von Palatz vodar Provìntz håmda genump toal dar presentatziong dar Jens Woelk, ordinar professor vo kostitutzionàl rècht vodar Universitét vo Tria, di Anna Maria Trenti Kaufman, dar Leo Toller un di Sabrina Rasom, azpe vortretar von drai zungmindarhaitn. ’Z puach iz inngetoalt in 9 tematege aree - mindarhaitn, diskriminatziong, darkhenn, zung rèchte, vortretung un toalnemmung, autonomì, inklusìf schual, ångeborate fölk, inklusìf gesellschaft – un darzuar atz informatziongen aftz fölk, khnöpf zungmindarhaitn vodar gåntzan bèlt, kontartz o bia in di djarhundart di gesellschaft hatt tratàrt in tema von mindarhaitn. Legante panåndar mearare reltà boda håm di gelaichegen problème von trentinar zungmindarhaitn azpe di rom, di skotzesan odar di ångebortet von Mèrike, ’z puach macht bizzan bia ’z soinda gelekk di zungmindarhaitn boda lem in Trentino un bill o soin an okasiong zo macha ren di profesör pinn sudjént zoa azta dise lestn vorstian in groaz vèrt boz hatt lem in a gesèllschaft pitt mearare kultùrn boda innvånk alle åna niamat hintarzolazza.
