Lunedì, 22 Maggio 2023 - 18:09 Comunicato 1455

Traduzione in cimbro

Fugatti übar in Vairta atz Ala: “Bar håm gearbatet afte vèrt un idealn boda soin dar gaist von Euregio”

Arbatn pittnåndar, disar iz dar bege starch gegruntet un pittnan hoatarn zil zo macha in di djar boda khemmen: dar bilåntz von Vairta von Euregio, bodase iz gehaltet in stèttle vo Ala in Trentino iz sichar gåntz guat. Mòrgas soindase gevuntet di Djunta un di Versåmmelung von GECT, in tages, anvétze, soinda gest mearare trèff vor alte un khindar. Ma hatt ågeheft pittnan laboratorio boma hatt gezoaget bia ma hatt gemacht di saide, dena saitma khent gevüart z’sega di groazan palètz un di altn beng von lånt. ’Z soinda gest o bichtege tagung, azpe dar sèll pinn “Re degli ottomila” Reinhold Messner un åndre trèff zo macha khennen di stòrdja, azpe dar sèll boma sait gånt zo dekha abe a denkhtafl vor in Andreas Hofer (drinn in prodjèkt “1809 afte tritt von Andreas Hofer”) un darzuar izta khent gezoaget ’z puach “Dittature di confine” von Lorenzo Gardumi un Anselmo Vilardi.
Ume mittartage, anvétze, di pürgar vo Ala, di hoachan, di bånda von lånt un da tirolar vo Witten un darzuar no mearare schützen håm genump toal dar öffneng zerimònie von vairta in zentràl Platz San Giovanni. A hoachar momént, an earstn di bånda vo Ala hatt gefift Ode an die Freude un antånto vorå in kamòuhaus izta khent auzgelekk di fåne von Euregio.
Dar vorsitzar Maurizio Fugatti hatt gegrüazt di hoachan un di Schützen kompanie un alle di pürgar bodada soin gest: “Bar soin afte grentze von stòrege Tiról, ’z iz nèt da earst bòtta bobar khemmen da, i gedenkh defatte ke ’z djar 2019 pinn vorsitzar von Südtiról un von Tiról saibaraz gevuntet atz San Leonardo vo Avio un dena atz Borghetto zo lega di tafl boda khütt bolkhent in Euregio. In dise zboa djar habar starch gearbatet zo macha khennen di vèrt un di idealn boda machan in Euregio. Bar håmz getånt in di schualn, pinn djungen, ma pinn pürgemaistarn un pinn istitutziongen o”, asó hatta khött dar vorsitzar gedenkhante ke ’z izta khent augelekk ’z rat von Kamöündar von Euregio, un ke mearare pürgermaistarn håm genump toal in manifestatziongen in Tiról un in Südtiról o. “Bar soin nå zo giana vürsnen pitt disarn arbat un hoffan azta in an tage in di drai lentar aftnan iaglan konfì von ünsarn kamöündarn di laüt mang vennen in simbol von Euregio”.

La Banda sociale di Ala sfila pe le vie della cittadina in occasione della Festa dell'Euregio [ Corrado Poli Archivio Ufficio Stampa PAT]

“I bill khön vorgèllzgott in vorsitzar Fugatti vor dise zboa djar vo vorsitzarung von Euregio, in disa zait izta khent vürgetrakk di vornaügarung von Euregio innvångante mearar di pürgar durchz rat von pürgeren un von pürgar von Euregio, darzuar pinn kamöündar un di provintzialn Rat. In di djar boda khemmen dar Euregio mocht soin guat auzohaltase sèlbart vor bazta ågeat di sotziàl, di ekologesch un di ekonòmische sachandarn. Ma lekk vür an europeanege redjong, gruntentese aftn storege Tiról a prodjèkt gemacht alle pittnåndar boda est iz drå zo khemma hèrta mearar a realtà – a prodjèkt boda nèt iz vodar politika ma von laüt”, asó hatta khött dar vorsitzar vodar autonome Provìntz vo Poatzan Arno Kompatscher.

“Dar sachupf vürzovüara in euregio in dise lestn djar iz gest gåntz starch un no höartmen haüt. ’Z sojnda schiar 30 naüge prodjèkte ågeheft untar dar vorsitzarung von Tiról un boda gian vür est untar dar sèlln von Trentino. Ditza iz eppaz gåntz guat vor di fölk von drai lentar von Euregio. Darzuar vert hattma ågeheft auzzobetra di organizatziong drinn in Euregio sèlbart. Dar djeneràl Sekretariat ka Poatzan un darzuar di naüng emtar zo koordinara di arbatn atz Innsbruck un ka Tria soin khent vorsterchart zoa zo maga nåstian alln in prodjèkte von Euregio”, ditza hatta khött dar låntshaupsmånn von Tiról Anton Mattle.

Dar zerimonie in San Giovanni Platz håmda genump toal militér un zivil autoritét. Zbisnen in åndarn, di vorsitzar von provintzialn Rat von autonomen Provintzan vo Tria un vo Poatzan, Walter Kaswalder un Rita Mattei di provintziàl asesören afte gesunthait Stefania Segnana, un dar asesor vor di ekonomì un arbat Achille Spinelli.
’Z håmda o genump toal mearare provintziàl konsildjìarn un pürgermaistarn pittnåndar pinn Claudio Soini azpe vortretar von stèttle un vodar Vallagarina protagonìstn von vairta. “Bar soin stoltz zo herbega disan schümma vairta un khü vorgèllzgott alln in laüt bodada håm gearbatet. A bichtegar trèff vor üs, zo macha khennen Ala in gåntz Euregio, a juvel von Trentino bobar mochar zuarhaltn. Vor üs iz bichte ånemmanaz da haüt, i gloabe ke di pürgar mochan vorstian bazzez bill muanen dar euregio un in groaz vèrt bodar hatt” hatta khött Soini.

In an video soinda khent untarstricht di bichtegarstn börtar vo disan prodjèkt, börtar azpe “tradiztiong” un “pintom” un natürlich dar Euregio azpe, “in hèrtz vo Alpm”. Gåntz schümma an lestn izta gest di musìk “Window to the sun” gefift vodar bånda vo Wilten: an gedenkh in traditziongen, in kultùrn un dar stòrdja von drai lentar, gepuntet in an uantzega melodì. A geschenkh von lånt Tiról vor di 25 djar sidar azta iz khent augelekk dar Euregio, boda est mage khemmen gefift von mearar baz 500 bånde vodar euroredjong boda innhaltn tausankhtar musitzistn. Eppaz bichte boda ågeat pròpio in khlång vo “Window to the sun”, asó azpe da hatt khött dar österraichege kompositor, iz ke ’z soinda khent inngenump di drai fölk kantzü: “La Montanara" vor in Trentino, "Wohl ist die Welt so groß und weit” vor in Südtiról un "Das Schönste auf der Welt” vor in Tiról.

Dar tages iz gest voll pitt trèff übarhaup vor di khlümmanarn, boda sa ume mittartage håm geloft durch un her in Bastie park boda iz khent augelekk a zo maga èzzan dar ünsarn. Mearare laüt håm zornìrt zo giana eppaz zo khosta in Palatz Scherer, boda iz gest khent augelekk di “enotèk von Euregio”, pinn güatarstn boi von drai lentar vodar euroredjong, odar ummar pa markèttla vo Paltz Taddei boma hatt gevuntet guatz geèzza, tipeschez gerüsta, un åndarz geplèttra håntgemacht. Vil laüt soin gånt z’sega di palètz un di altn beng von lånt vo Ala, gevüart vo laüt bodasen drinndarkhennen. An lestn di bèrkhstatt “vo rüge aftz saide” hatt zuargètt in khindar zo maga seng bia ’z izta khent gemacht di saide dise djar, a produkt boda hatt gemacht di stòrdja von stèttle vo Ala in di vorgånnatn djarhundart.

Foto un fil von Prèss Åmt