Mercoledì, 24 Agosto 2022 - 11:32 Comunicato 2550

Traduzione in ladino
Forum European de Alpbach: te la dì de inaudazion l Euregio l é stat protagonist

Se à rejonà soraldut de sanità al EuregioLab, ajache vegnarà endrezà na colaborazion sanitèra maora sorafora i confins. En domenia ai 21 de aost la “Dì del Tirol”

Da diesc egn n ca l Euregio Tirol — Sudtirol – Trentin l endreza la “Dì del Tirol” tel program del Forum European Alpbach, che vel esser n pont de referiment e vedrina per chel che vèrda la enrescida internazionèla. Domenia l é stat ence la inaudazion del Forum e, do la messa, la defilèda tradizionèla co la musega de comun e l salut coi schiopes di Schützen de Alpbach, via per la bonora l program l à pervedù, lo dal zenter di congresc de la zitadina austriaca, i saluc da man de la istituzions e i entervenc en cont del argoment “Sanità e Regionalità: scienzes de la vita tel Euregio”. À tout pèrt al event l president del Euregio, che l é ence chel de la Provinzia autonoma de Trent, la vizepresidenta de la Provinzia autonoma de Busan e l capitan del Tirol Günther Platter, che i à sotrissà coche la sanità sibie n argoment strategich per n Euregio sostenibol.
L president del Euregio l à metù al luster che, do doi egn de gran emergenza, l é semper più de emportanza se confrontèr en cont de cheche pel se meter dant la colaborazion sorafora i confins tel setor de la Sanità. La pandemia l à metù al luster coche sie stat fondamentèl colaborèr anter teritories, per chesta rejon l EuregioLab 2022 l à out sia atenzion ai bec e ai tosec – chi che à padì maormenter a cajon de la pandemìa – costion de gran segnificat. L argoment de la sanità l é stat portà dant ence te la ultima doi radunanzes de la Jonta del Euregio: l president del GECT l creit che sie fondamentèl meter en esser n sistem sanitèr che mete adum la ezelenzes di trei teritories, dal pont de veduda struturèl, tecnologich e de endrez, a na vida da miorèr i ejic, ma ence per renforzèr e smaorèr la competenzes e i servijes. Per chesta rejon l EuregioLab pel esser conscidrà n pont a favor per meter a jir n lurier coordenà e dessema te più raions con duc i atores touc ite.
Chesta scontrèda donca la vel esser l prum vèrech envers na colaborazion strenta, na radunanza, timpruma, per meter ju i aspec da vardèr fora a fon e la modalitèdes de lurier da meter a jir ti meisc che vegn. Tel detai, i argomenc porté dant te chesta pruma fasa i é stac: la sanità mentala di bec e di tosec, l raport anter sanità e nutrizion, la prevenzion sanitèra.
A Alpbach l era ence l segretèr generèl del Euregio Marilena Defrancesco e vèlch raprejentant del ofize Inovazion e enrescida del Dipartiment Sanità de la Provinzia autonoma de Trent e de la FBK.
European Forum Alpbach 2022 - Tirol Day - 21 agosto 2022 [ Daniele Paternoster - Archivio Ufficio stampa PAT]

Per chel che vèrda l Trentin l é amò da recordèr i finanziamenc per i projec de enrescida, desche per ejempie l projet “Biologia molecolèra del Neurocovid” coordenà da l’Azienda Provinzièla per i Servijes Sanitères del Trentin che à desche colaborador l zenter de enrescida Eurac e la Università de medejina de Dispruch.
Ma ence l projet Euregio Ambient, Magnadiva e Sanità-Environment, Food and Health (EFH) coordenà da la Fondazion Mach e a chel che à tout pèrt enscinamai nef istituzions desferetes e semper finanzià dal Euregio, che vel ge dèr de contra a la malaties croniches, desche la obesità e l sorapeis per restèr segn e intons. Duc argomenc che vegn metui ite tel chèder di focus cernui per la discuscion de en domenia.

L segretèr generèl del Euregio, Marilena Defrancesco, à sotrissà che l’inaudazion del Forum de Alpbach te la Dì del Tirol, l é n apuntament de gran emportanza per l Euregio: “l é n contest te chel che muie de joegn se veit ite, e che dèsc l met de se confrontèr e de cognoscer l teritorie e la peculiaritèdes del Euregio.
Aon podù l veder ence ti dis passé, de gra a la Academia del Euregio, canche sessanta joegn i à descoret fora en cont del argoment del Autonomia, do 50 egn dal Secont Statut.
Aon podù verifichèr, aldò de chel che i à dit, che l é stat per ic na esperienza de gran segnificat e ence educativa per ic. No l é n cajo che l dit che l é stat cernù fora per la presidenza trentina l é “L Euregio l é joen”, l’à dit Defrancesco.

La vicepresidenta e assessora a la politiches sozièles de la Provinzia autonoma de Busan l’à recordà che l argoment de meter en segureza i servijes sanitères l é emportant ence tel Sudtirol, soraldut, ma no demò, per via de la pandemia. I egn de pandemia i é stac coleé a restrizions spezièles, mascimamenter per i bec e i joegn, estra che per la jent de età, donca l é per chesta rejon che l é de gran emportanza analisèr cheche l é sozedù e endrezèr mioramenc olache l é de besegn. Te chest chèder i trei teritories del Euregio i pel se baratèr esperienzes e durèr sinergies, integrèr i studies di colaboradores te la soluzions adatèdes al post e svilupèr coscita ensema de neva strategies.

L capitan del Tirol Platter l à sotrissà l besegn de renforzèr l Euregio desche lech de formazion e de lurier. La cooperazion tel setor de la sanità l é un di doveres più emportanc per l board del Euregio e, tel medemo temp, una de la più granes endesfides del davegnir. “la sanità l’é noscia più gran ressorsa: la pandemia la ne à fat capir chest tant. L é donca de giusta che la “Dì del Tirol” de chest an la rejone de la sanità. La costion l é che tel davegnir no rejonaron dessema demò del argoment de la pandemia, ma vegnarà conscidrà ence l conzet de sanità da duc i ponts de veduda: la mesures preventives, la cures e la post-terapies. Tel Tirol, Sudtirol e Trentin duc i pel se emprevaler del lurèr en sinergia”, l à dit.

Endrezà dal Ofize del Euregio Tirol – Sudtirol – Trentin e dal Forum European de Alpbach, EuregioLab l é n “think thank” temporan – metù adum da esperc, politics e raprejentanc di gropes che à enteres te chisc argomenc e che fèsc pèrt di trei teritories – con chela de fèr osservazions en cont di argomenc de emportanza per i medemi teritories e i sentadins. Ti egn passé l EuregioLab se à cruzià de trasporc, ambient, enrescida e inovazion e de reforma  del Statut. Aldò del argoment de la “Dì del Tirol” de chest an, i partezipanc al Euregiolab 2022, troé fora dai medemi teritories, i se à confrontà per rejonèr, e lurèr fora dessema n catalogh de idees e proponetes concretes per renforzèr la cooperazion sorafora i confins tel ciamp de la sanità. Dant che sie fora la fin del an, vegnarà portà dant e spartì con i enciariè esecutives e la aministrazions di trei raions n document de ressumèda.

Te chest apuntament l é stat dat su ence i pesc Euregio Joegn Enrescidores e Euregio Inovazion, enveze ti dis dantfora à tout pèrt al European Forum Alpbach ence l’Accademia del Euregio, olache à tout pèrt ence joegn anter i 18 e i 35 egn. Te la scontrèdes, ti confronc e ti workshop se à rejonà de Autonomia e di cincant’egn del Secont Statut.

Fotos del ofize stampa e del Euregio

Traduzion di Servijes Linguistics e Culturèi del Comun general de Fascia
(Traduzione a cura dei Servizi Linguistici e culturali del Comun general de Fascia)

     
 

(cdt)


Immagini