Vor bazta ågeat in Trentino mochtma gedenkhan ’z gèlt boda iz khent untargelekk vor prodjèkte nåzosüacha azpe baispil dar prodjèkt “Biologia molecolare del Neurocovid” durchgevüart von provintziàl Åmt vor di Sanitér Dianst pittnåndar pinn nåsüach zentrum EURAC un di meditzinar Universitét vo Innsbruck.
Ma ’z izta o zo gedenkha dar Prodjèkt Euregio Umbèlt, Geèzza un gesunthait- Environment, Food and Health (EFH) durchgevüart vodar Stiftung Mach un bodada nemmen toal sin atz nöün isituttziongen, hèrta augehaltet von Euregio, a prodjèkt boda bill gem kontra in krònischen beata, azpe fèttkrånkhhait un zo helva zo leba mearar gesunt. Alle dise tème soin in gåntzan drinn in focus drauzoredada  zornìrt an sunta.

Da djeneràl sekretardja von Euregio, Marilena Defrencesco, hatt khött ke åhevan in Forum atz Alpbach in Tage von Tiról, iz eppaz gåntz bichte vor in Euregio: “Disar iz a trèff boda di djungen vennense, un mangse khennen pezzar ummaz pinn åndar, khennen di lentar un bazzez iz dar Euregio. Bar håmz gesek in di vorgånnatn tang o, ankunto dar Akadèmia von Euregio, balda a sèchtzekh djunge håm geredet pittnåndar übar dar Autonomì  50 djar dòpo azta iz khetn ågenump dar Zboate Statùtt. Bar håm darvèrt von sèll bosaz håm khött ke ’z iz gest a bichtega esperientz vor se o. Nèt vor nicht dar spruch boda iz gest khent zornìrt vodar trentinar vorsitzarung iz gest “Dar Euregio iz djung”, asó hatta khött di Defrancesco.

Di vitzevorsitzaren un asesören vor di sotziàl politeke vodar autonome Provìntz vo Poatzan hatt gedenkht ke dar tèma zo sichra di sanitér dianst iz bichte in Südtiról o, übarhaup peng dar pandemì, ma nèt lai vor ditza. Di djardar vodar pandemì håm gemacht innspèrrn di laüt, daz earst vo alln di khindar, di djungen un di altn, vor ditza est iz bichte analizarn bazta iz vürkhent un pezzarn di sachandarn sèmm bodada iz mearar mångl. Aftz dita di drai lentar von Euregio mangen auzbèksln esperientzan un leng panåndar di arbat un di studje gemacht vo aniaglaz,  un asó vennen naüge stratedjìan.

Dar Landeshauptmann Günther Platter, hatt gemecht ke ’z izta mångl zo sterchra in Euregio azpe platz boda khint gemacht formatziong un vor di arbat. Arbatn pittnåndar in sektor vodar sanitét iz ummaz von bichtegarstn sachandarn boden iz ågenump dar board von Euregio un in da gelaichege zait ummana von gröazarstn sfide bodaz paitn in di djar boda khemmen. “Di gesunthait iz ummana von ünsarn gröazarstn risorse: di pandemì hattzaz gemacht vorstìan alln. Asó iz mearar no baz djüst azta dar Tage von Tiról haür saibe afte gesunthait. Dar hauppunkt iz ke vo est vort barpar nèt lai ren pittnåndar übar dar pandemì ma aftz allz daz sèll boda ågeat dar gesunthait: baz ma mocht tüan pellar, bia zo kurara un baz zo tüana dòpo gepezzart. In Tiról, in Südtiról un in Trentino habar gelekk panåndar ünsarne arbat un ünsar gebizza”, hattar khött.

Hergerichtet von Åmt von Euregio Tiról-Südtiról-Trentino un von Européan Forum vo Alpbach, EuregioLab iz a 'think tank' vor khurtza zait - boda soin drinn laüt bodasen drinndarkhennen, politike, un vortretar von drai lentar – boda hatt azpe zil zo übarlega aftz argoméntn boda ågian in lentar un in pürgar.
In di vorgånnatn djardar EuregioLab hatt gearbatet übar traspòrte, umbèlt, nåsüach, vornagarung, un refórm von Statùtt. Haür garade nå in Tage von Tiról vo haür, di toalnemmar von EuregioLab 2022, zornìrt vo aniaglaz von drai lentar, soinse gevuntet zo reda übar idéan un baz zo tüana zo arbata pittnåndar vor di sanitét. A briaf bart dena khemmen gezoaget un inngètt in esekutìf emtar un in vüarom drai lentar vorda auz iz ’z djar.

In disan trèff soinda khent gètt: dar Prais “Euregio Giovani Ricercatori” un dar Prais “Euregio Innovazione”, di tang pellar, anvétze, in European Forum Alpbach hatta genump toal di Akadèmia von Euregio, boda soin gest vil djunge von 18 sin afte 35 djar. ’Z izta khent geredet un gearbatet übar dar Autonomì vüchtzekh djar dòpo in Zboate Statùtt.

Foto von Prèss Åmt  

Pildar von Euregio

Übarsetzt von Schaltarle vor di zung von Toalkamou vodar Zimbar Hoachebene
(Traduzione a cura dello Sportello linguistico della Magnifica Comunità degli Altipiani Cimbri)